Szlaki rowerowe

ŚCIEŻKI ROWEROWE UTWARDZONE

Łączna długość ścieżek rowerowych (dróg rowerowych, dróg dla pieszych i rowerów, pasów ruchu dla rowerów) zlokalizowanych na terenie Powiatu Augustowskiego wynosi 76,09 km.
W 2023 roku powstały:

  • ścieżka rowerowa przez obszar Wigierskiego Parku Narodowego  wzdłuż drogi powiatowej Nr 1201B na odcinku Gawrych Ruda – Bryzgiel  – 4,98 km
  • ciąg pieszo-rowerowy przy drodze powiatowej 2540B w Janówce – 0,25 km
  • ciąg pieszo-rowerowy na odcinku ulicy powiatowej Nr 2565B Młyńska w Augustowie  – 0,11 km
  • ciąg pieszo-rowerowy w ciągu ulicy gminnej Turystyczna (Silikaty) w Augustowie – 0,73 km

Stan utwardzonych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Augustowskiego na koniec 2022 roku łącznie wynosi 70,02 km.
W 2022 roku powstały ciągi pieszo-rowerowe:

  • wzdłuż ul. Rajgrodzkiej w Augustowie ( odcinek od ul. Głowackiego do ul Szkolnej) – długość 0,7 km
  • przy drodze powiatowej 2540B w Janówce – długość 0,3 km
  • przy ul. Hotelowej w Augustowie – długość 0,65 km
  • przy ul. Studzienicznej w Augustowie – długość 0,46 km
  • powstała ścieżka w ramach „Budowy i rozbudowy drogi wojewódzkiej Nr 664 na odcinku Lipsk – Granica Państwa” – długość 11,38 km

Stan utwardzonych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Augustowskiego na koniec 2021 roku łącznie wynosi 56,53 km
W 2021 roku powstały ciągi pieszo-rowerowe:

  • wzdłuż ul. Rajgrodzkiej w Augustowie – długość 2,5 km
  • w Janówce – długość 0,6 km
  • w ciągu ul. Zamiejskiej w Lipsku – długość 0,25 km
  • w ciągu drogi 1201B (Gawrych Ruda + Bryzgiel) – łączna długość 1,88 km

Stan utwardzonych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Augustowskiego na koniec 2020 roku łącznie wynosi 51,3 km.
W 2020 roku powstała dwukilometrowa ścieżka rowerowa z miasta Lipsk do skrzyżowania z drogą wojewódzką 664 – prowadzącą do granicy państwa.

Stan utwardzonych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Augustowskiego na koniec 2019 roku łącznie wynosi 49,253 km.
W 2018 roku wzdłuż ulicy Saperów w Lipsku wybudowany został ciąg pieszo – rowerowy o długości ok. 0,12 km.

Stan utwardzonych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Augustowskiego na koniec 2017 roku łącznie wynosi  47,238 km
W 2017 roku wzdłuż drogi krajowej nr 16 na odcinku Augustów – Przewięź wybudowana została nowa ścieżka rowerowa o długości 6,62 km

Ścieżka Augustów - Przewięź wzdłuż drogi krajowej nr 16
Augustów – Przewięź

Stan utwardzonych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Augustowskiego na koniec 2015 roku łącznie wynosi  39,538 km

W 2015 został oddany do użytku Wschodni Szlak Rowerowy Green Velo. Na przebiegający przez pięć województw Polski Wschodniej szlak składa się prawie 2000 km specjalnie wytyczonej, bezpiecznej trasy dla miłośników dwóch kółek. W województwie podlaskim szlak liczy prawie 600 km, z czego ponad 140 km szlaku prowadzi po ścieżkach rowerowych, pozostałe odcinki po drogach gminnych i powiatowych o małym natężeniu ruchu oraz po drogach gruntowych.
Na terenie Powiatu Augustowskiego w ramach Green Velo wybudowano następujące ścieżki rowerowe zaznaczone na mapce:

  1. wzdłuż drogi powiatowej Płaska – Mikaszówka – 7,1 km.
  2. w miejscowości Płaska – 1,2 km, wzdłuż drogi wojewódzkiej z Augustowa do Lipska dwa odcinki:
    1. o długości – 0,184 km
    2. o długości – 5.1 km
  3. wzdłuż ulicy Turystycznej – 3,5 km,
  4. w Białobrzegach przy drodze krajowej – 0,024 km

Ponadto na ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego (7) ścieżka poprowadzona jest po obu stronach jezdni i obecnie łączy się ze ścieżką na ulicy Turystycznej. Ścieżka na ulicy Kardynała Stefana Wyszyńskiego ma ok. 2 km długości.

Mapka ścieżki rowerowe
ścieżki rowerowe na terenie powiatu

Stan utwardzonych ścieżek rowerowych na terenie Powiatu Augustowskiego na koniec 2013 roku łącznie wynosi 20,43 km
W 2013 roku zostały wykonane dwie nowe ścieżki rowerowe:

  1. wzdłuż Kanału Bystrego o długości 1,5 km,
  2. wzdłuż ulicy Mazurskiej w ciągu drogi krajowej nr 16:
    1. na odcinku od wjazdu do Hotel Polonia – do ul. Kwaśniej, prawa strona, długość 0,36 km,
    2. na odcinku od wjazdu do firmy STRABAG  – do chodnika przy zabudowie mieszkaniowej, strona lewa, długość 0,17 km.

Ścieżki rowerowe - Kanał Bystry i ul. Mazurska
Kanał Bystry i ul. Mazurska

 

Z każdym rokiem na terenie Powiatu Augustowskiego wzrasta długość utwardzonych ścieżek rowerowych.
Oprócz poniżej wymienionych utwardzone ścieżki rowerowe znajdują się:

  1. ścieżka rowerowa w Augustowie wzdłuż ul. Konopnickiej od ul. Partyzantów do rzeki Netta o długości ok. 0,3 km,

    Ścieżka wzdłuż ul. Konopnickiej od ul. Partyzantów do rzeki Netta
    Ścieżka wzdłuż ul. Konopnickiej
  2. ścieżka rowerowo – narciarska w Płaskiej o długości ok. 3,5 km

    Ścieżka rowerowo-narciarska w Płaskiej
    Ścieżka w Płaskiej

  3. ścieżka rowerowa w Nowince (jadąc od Augustowa do Suwałk po prawej stronie) o długości ok. 1,1 km

    Ścieżka rowerowa w Nowince
    Ścieżka w Nowince

  4. ścieżka rowerowa w Bargłowie Kościelnym (jadąc od Augustowa do Rajgrodu po prawej stronie ) o długości ok. 0,9 km

    Ścieżka rowerowa w Bargłowie Kościelnym
    Ścieżka w Bargłowie Kościelnym

Na terenie miasta Augustowa sukcesywnie wzrasta długość utwardzonych ścieżek rowerowych.
Obecnie ich długość wynosi ok. 15,58 km.
Utwardzone ścieżki rowerowe znajdują się:

  1. ścieżka rowerowa wzdłuż ul. Partyzantów o długości ok. 0,7 km,
  2. ścieżka rowerowa wzdłuż odcinka ul. Wojska Polskiego, ul. Chreptowicza oraz  odcinka ul. Brzostowskiego o długości ok. 2,2 km,
  3. ścieżka rowerowa wzdłuż odcinka ul. Rajgrodzkiej o długości ok. 1,5 km,
  4. ścieżka rowerowa wzdłuż odcinka al. Kardynała Wyszyńskiego o długości ok. 2 km,
  5. ścieżka rowerowa wzdłuż odcinka ul. Zdrojowej o długości ok. 0,9 km,
  6. ścieżka rowerowa na bulwarach wzdłuż rzeki Netty o długości ok. 1,1 km,
  7. ścieżka rowerowa na bulwarach wzdłuż jeziora Necko o długości ok. 2,1 km,
  8. ścieżka rowerowa na bulwarach wzdłuż Kanału Augustowskiego o długości ok. 1,2 km,
  9. ścieżka rowerowa prowadząca przez Las Komunalny o długości ok. 0,9 km,
  10. ścieżka rowerowa wzdłuż ul. Glinki o długości 0,72 km,
  11. ciąg pieszo – rowerowy wzdłuż ul. 3 Maja o długości ok 0,36 km,
  12. ścieżka rowerowa wzdłuż ul. Głowackiego o długości ok. 0,65 km,
  13. ciąg pieszo – rowerowy wzdłuż ul. Hożej o długości ok. 0,55 km,
  14. ciąg pieszo – rowerowy wzdłuż ul. Wojska Polskiego ok. 0,70 km.

Mapka do pobrania (otwiera się w nowym oknie)

TRASY ROWEROWE

Trasa rowerowa jeziora Białego

fot. 31 - rowerzyści na trasie

Długość trasy – 27 km
Przebieg: Augustów ul. Sportowa – Przewięź – śluza Swoboda – Studzieniczna – Wojciech – Lipowiec – Augustów ul. Sportowa
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0 km – Początek trasy przy wylocie ulicy Sportowej w Augustowie (droga dojazdowa do Zajazdu Turystycznego „Hetman”, dawniej Dom Wypoczynkowy PTTK).
0,6 km – Most na rzece Klonownica, najkrótszej rzece w Europie – zaledwie 800 m długości, która łączy jezioro Necko z Białym. Za nią gajówka, nieco dalej Zajazd „Rospuda”.
1,1 km – Przejazd kolejowy i drogowskaz do Strękowizny. Skręcamy z szosy w prawo w drogę gruntową, pokonujemy przejazd kolejowy, na rozwidleniu kierujemy się w drogę na prawo. Dość trudny odcinek z powodu sypkiego piachu. Przebiega tędy również żółty szlak pieszy, który towarzyszyć nam będzie aż do gajówki położonej przy ośrodku wypoczynkowym „Ostry Róg”. Trasa wiedzie do Przewięzi wzdłuż północnego brzegu jeziora Białego.
3,2 km – Z lewej strony na wzniesieniu pomnik przyrody – sosna.
4,1 km – Docieramy do gajówki „Wielkie Pole”. Z prawej ośrodek kempingowy „Ostry Róg” i sezonowa kawiarenka. Mijamy domki i prosto jedziemy dalej.
5,8 km – mijamy Ośrodek Wypoczynkowy „Leśnik III”, kiedyś Prokuratury Generalnej. Na terenie ośrodka znajduje się sezonowa kawiarenka „Kormoran”. Droga ponownie staje się szeroka i wyjeżdżona.
7,6 km – Dojeżdżamy do leśnego rozdroża, ostrym łukiem zakręcamy w prawo.
7,8 km – Mijamy z lewej strony ukrytą wśród drzew leśniczówkę „Białe” i wjeżdżamy na wielkie pole namiotowe „Patelnia” zwane też niekiedy „Wysoką Bindugą”. Mamy stąd fantastyczny punkt widokowy na jezioro. Mijamy ciąg turystycznych obiektów w Przewięzi. Jest tu też przystań Żeglugi Augustowskiej i śluza na Kanale Augustowskim.
7,6 km – Dojeżdżamy do skrzyżowania na drodze Augustów – Sejny. Przejeżdżamy przez nie na wprost, mijając restaurację „Myśliwska” i ośrodek „Leśnik”. Zaraz za nim skręcamy w leśną piaszczystą drogę, by po chwili skręcić w lewo i wjechać na porośniętą trawą dróżkę. Jedziemy nią około 800 m, mijając dwie poprzeczne drogi, łączymy się z trzecią szeroką drogą gruntową. Drogą szutrową jedziemy prosto do śluzy Swoboda.
14,5 km – Wyjeżdżamy na trakt leśny, z lewej strony mijając drewniany krzyż. Kierujemy się w prawo, by po kilkunastu metrach zjechać ponownie w prawow pierwszą boczną drogę. Nasza trasa biegnie teraz wraz z zielonym szlakiem pieszym.
15,0 km – Docieramy po 200 m do Stanicy Wodnej „Swoboda”. Omijamy stanicę ostrym łukiem i dalej poruszamy się prosto wzdłuż zachodniego brzegu jeziora. Z lewej strome zbocza, z prawej płaskie brzegi. Po drodze mijamy starannie zagospodarowane pola biwakowe z wiatami.
16,4 km – Droga, którą dotychczas jechaliśmy, ostro zakręca w lewo przed polem biwakowym i wiatą z kominkiem. Jadąc nią dojedziemy po 200 m do leśnego traktu. My jednak dalej trzymamy się kierunku i jedziemy prosto; przejeżdżamy przez ostatnie już pole biwakowe, by po chwili wyjechać na wąską ścieżkę.
17,1 km – Zbliżamy się do leśniczówki „Czarny Bród”. Przejeżdżamy poniżej niej wąską drogą, 100 m dalej przeciętą szerokim rowem stanowiącym przeszkodę dla samochodów.
17,3 km – Wyjeżdżamy na skrzyżowanie piaszczystych dróg, skręcamy w prawo. Jeszcze 300 m i znajdujemy się przy pierwszych zabudowaniach Studzienicznej. Z prawej strony widoczna wysepka z zabytkową kapliczką. Mijamy mostek na cieku łączącym jezioro Studzieniczne ze Stawem Studzieniczańskim. Znajdujemy się przy drewnianym kościółku w Studzienicznej, za nim grobla stanowiąca przejście na wyspę z kaplicą. Z tyłu kościoła drzewa – pomniki przyrody. Przejeżdżamy przez wieś. Przed niewielkim wzgórzem, na którym usytuowany jest cmentarz, zjeżdżamy z drogi asfaltowej kierując się w prawo w piaszczystą drogę wzdłuż zabudowań. Po ok. 700 m wyjeżdżamy na szosę Augustów – Sejny. Skręcamy w prawo i po kilkunastu metrach zjeżdżamy z szosy na drugą stronę w dróżkę pomiędzy jeziorem a murowanym domem. Jedziemy teraz wzdłuż południowych brzegów jeziora Białego.
21.0 km – Dojeżdżamy do zabudowań wsi Wojciech. Z prawej strony błyszczy tafla jeziora Białego, z lewej Stawu Wojciech. Na skrzyżowaniu w centrum wsi skręcamy w lewo, przejeżdżamy przez mostek na niewielkiej rzeczce Królówka łączącej Staw Wojciech z jeziorem Białym.
21,7 km – Za zabudowaniami wjeżdżamy w boczną drogę leśną, po przejechaniu 100 m dojeżdżamy ponownie do jeziora Białego. Trasa wiedzie teraz wysoką skarpą wzdłuż brzegów jeziora.
23,0 km – Wyjeżdżamy z lasu. Jazdę kontynuujemy polną drogą po skarpie nad jeziorem.
23,5 km – Z prawej strony zjazd do jeziora i na półwysep „Lisi Ogon”.
24,3 km – Przejeżdżamy obok bramy wjazdowej do hotelu Delfin i wjeżdżamy
w drogę prowadzącą wzdłuż brzegu Zatoki Tartacznej. Mijamy wierzbę – pomnik przyrody. Rozpoczyna się teren zabudowany – są to przeważnie domki jednorodzinne augustowskiej dzielnicy Lipowiec. Mijamy duży budynek polsko – szwajcarskiej fundacji „Cordis” i po kolejnych 300 m dojeżdżamy do ulicy Leśnej. Dalej poruszamy się wzdłuż brzegów jeziora.
26,0 km – Docieramy do półwyspu Dąbek, mijamy z prawej strony duży drewniany budynek zwany „Willą Prezydenta”. Mijamy zabudowania i skręcamy w lewo w drogę gruntową. Po przejechaniu 200 m dojeżdżamy do ulicy Turystycznej, pokonujemy przejazd kolejowy i po kolejnych 200 m wyjeżdżamy na szosę Augustów – Suwałki. Po prawej zatoka Orzechówka, z lewej strony dawne koszary carskie. Skręcamy w prawo. Z lewej strony za zatoką na półwysep Pień – „Oficerski Yacht Club Pacyfic” – dawniej Wojskowy Dom Wypoczynkowy.
27,0 km – Dojeżdżamy do ulicy Sportowej, gdzie kończy się nasza trasa.

Trasa jeziora Kolno

fot. 38 - rowerzyści na trasie

Długość trasy – 27,5 km
Przebieg: Białobrzegi – Podczarnucha – Czarnucha – Podwisowizna – Kolno – Rzepiski – Komaszówka – Promiski – Gabowe Grądy – Białobrzegi
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0,0 km – Startujemy w Białobrzegach spod tablicy opisującej trasę, nieopodal przystanku PKS. Przejeżdżamy na drugą stronę szosy i za restauracją „Myśliwska” skręcamy w lewo w piaszczystą drogę. Tędy też przebiega utworzony w 2000 r. staraniami Nadleśnictwa Białobrzegi leśny szlak konny, który zaczyna się w stadninie koni w Żarnowie. Jest to też wspólny odcinek z żółtym szlakiem rowerowym wokół jeziora Sajno.
0,7 km – Na rozstaju leśnych dróg skręcamy w prawo.
1,4 km – Dojeżdżamy do drogi asfaltowej przed wsią Ponizie – droga boczna łącząca Białobrzegi z Czarnuchą i Kolnicą. Stoją tu cztery krzyże. Skręcamy w lewo w leśną dróżkę biegnącą za krzyżami. Jedziemy prosto ok. 2 km, mijając po około 500 m kolejne skrzyżowanie leśnych ścieżek.
3,4 km – Rozwidlenie dróg, nad którym góruje krzyż z 1965 r. Kierujemy się w prawo, by po przejechaniu ok. 300 metrów wyjechać z lasu.
3,7 km – Wjeżdżamy do wsi Ponizie, skręcamy w lewo i kontynuujemy wyprawę. Po 400 m rozpoczynają się zabudowania wsi Czarnucha.
6,7 km – Docieramy do wsi Kolnica. Przed zakrętem stoi drewniany, ozdobny krzyż z 1925 r. Skręcamy w prawo, zgodnie z przebiegiem drogi asfaltowej i przejeżdżamy przez wieś Kolnica.
9,0 km – Dojeżdżamy do kościoła w Kolnicy o nowoczesnej bryle opartej na ośmioboku. Obok kościoła remiza strażacka, 50 m dalej szkoła im. mjr Henryka Dobrzańskiego „Hubala”.
9,6 km – Ponownie wjeżdżamy na szosę nr 8 Białystok-Augustów. Przejeżdżamy na drugą stroną i dalej prosto drogą przez wieś Rzepiski. Z lewej strony torfowisko porośnięte borem bagiennym. Tutaj znajdują się jedne z największych (ok. 70 ha) i najbardziej wydajnych w regionie złóż borowinowych.
11,5 km – Przy drodze od strony Komaszówki stoi metalowy krzyż, obok tablica z jednej strony z napisem Rzepiski, z drugiej Komaszówka. Wsie rozdziela droga, którą po około 1 km możemy dotrzeć do jeziora Kolno. Jest to jedyny dogodny dostęp do tego otoczonego bagnami jeziora. Niestety, wprawdzie tafla wodna przebłyskuje wśród trzcin, ale grząski teren nie pozwala na zbyt bliskie podejście bezpośrednio do lustra wody. Jest to jednak doskonałe miejsce do obserwacji ptaków, dlatego też właśnie tutaj planowana jest budowa wieży widokowej.
13,2 km – Docieramy do rozdroża na skraju lasu, na nim metalowy krzyż. Skręcamy w prawo.
13,9 km – Kolejne rozdroże położone przy samotnym gospodarstwie. Przy drodze do gospodarstwa rozłożysty dąb, obok metalowy krzyż. Kierujemy się w drogę z prawej strony. Po przejechaniu ok. 400 m wjeżdżamy w las.
14,3 km – Zaraz na początku lasu skręcamy w lewo w drugi z leśnych traktów, zjeżdżając z drogi szutrowej, którą dotychczas jechaliśmy.
16,2 km – Leśne skrzyżowanie. Skręcamy w lewo. Po 600 m przejeżdżamy przez młodniak, wokół bór sosnowy z rzadkim podszyciem i borówką czarną w runie.
18,0 km – Docieramy do szosy Białobrzegi – Dębowo. Z lewej strony wieś Promiski. Po prawej stronie za szosą rozpoczyna się wieś Gabowe Grądy. Na rozdrożu drewniany krzyż. Przejeżdżamy przez szosę, kierujemy się w prawo w stronę wsi.
19,9 km – Z lewej strony molenna – świątynia staroobrzędowców. Obok cmentarz. Przy molennie kierujemy się w prawo.
20,1 km – Dojeżdżamy do szosy Białobrzegi – Dębowo we wsi Bór, skręcamy w prawo w stronę Białobrzeg. Pierwszy murowany budynek za szosą to wiejska świetlica. Odbywają się w niej próby miejscowego zespołu.
22,1 km – Rzeka Kolniczanka odprowadzająca wody z jeziora Kolno do rzeki Netta.
24,4 km – Przy leśnej drodze krzyż z 1991 r. z figurką Matki Boskiej.
25,3 km – Szkoła im. gen. Ignacego Prądzyńskiego w Białobrzegach. Patronem szkoły jest projektant i budowniczy Kanału Augustowskiego. Obok szkoły nowy kościół pw. św. Faustyny Kowalskiej.
25,5 km – Dojeżdżamy do skweru w Białobrzegach i… kończy się nasza trasa.

Trasa jeziora Sajno

fot. 41 - rowerzyści na trasie

Długość trasy – 35 km
Przebieg: Augustów Stara Poczta – Królowa Woda – Kanał Bystry – Sajenek – Białobrzegi – Augustów
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0,0 km – Startujemy w parku przy Starej Poczcie. Jest to zespół budynków dawnej poczty, obecnie mieści się tu szkoła muzyczna. Jedziemy wzdłuż Kanału Augustowskiego ulicą Legionów, a dalej ulicą Wybickiego. Na najbliższym skrzyżowaniu skręcamy w lewo.
0,8 km – Jesteśmy na szosie zwanej grodzieńską. Wjeżdżamy na most na Kanale Augustowskim. Zaraz za mostem skręcamy w prawo i nad ścianą lasu dojeżdżamy do ulicy Ustronie. Jedziemy wzdłuż Kanału Augustowskiego.
1,8 km – Za ostatnimi domkami jednorodzinnymi ulicy Ustronie skręcamy w lewo w pierwszą ścieżkę. Kilkunastometrowy odcinek przejeżdżamy przez podmokłe olsy, wyjeżdżamy na niewielką wysoczyznę – stanowisko starodrzewu. Rosną tu ponad 170-letnie sosny objęte ochroną przyrodniczą. Teren ponownie obniża się. Ścieżka kręta, z licznymi zakrętami, wjazdami na niewielkie wysoczyzny i przejazdami obok olsów.
3,5 km – Wyjeżdżamy na ubitą piaszczystą drogę. Skręcamy w prawo i po 500 m zbliżamy się do pierwszych domków ośrodka wypoczynkowego „Królowa Woda” położonego nad zatoką o tej samej nazwie. Przejeżdżamy na obrzeżach ośrodka kierując się w lewo i dalej wzdłuż brzegów jeziora. Trasa biegnie teraz przez suchy bór sosnowy. Droga obfituje w ostre zakręty, raz się od jeziora oddalamy, by po chwili skręcić na powrót ku jego brzegom i poruszać się wzdłuż nich. Teren pofałdowany. Mijamy pola biwakowe: „Słoneczna Polana” i „Zimowa Polana”.
8,0 km – Dzikie kąpielisko zwane „Filmowce” od ośrodka wypoczynkowego, po którym zostały tylko fundamenty. Przejeżdżamy przez polanę i drogą pod górkę, kierujemy się w lewo, oddalając się od jeziora. Po 400 m mijamy rzadko spotykany zespół olsu jesionowego. Porastają go dwa gatunki drzew: jesion wyniosły i klon jesionowaty.
10,0 km – Wyjeżdżamy na szosę grodzieńską, skręcamy w prawo i za chwilę znajdujemy się na drugim moście nad Kanałem Bystrym. Mijamy ostatnie zabudowania Augustowa i szosą jedziemy dalej w kierunku Lipska.
11,3 km – Skręcamy w prawo w leśną drogę przy drogowskazie kierującym na pole namiotowe. Po przejechaniu 500 m skręcamy ponownie, tym razem w lewo. Ścieżka odbijająca w prawo wiedzie na pole namiotowe „Krowi Róg”. Jedziemy teraz drogą porośniętą trawą przez bór sosnowy.
12,6 km – Wyjeżdżamy na piaszczystą drogę, przed nami domki campingowe Ośrodka Wczasowego MPEC Białystok. Skręcamy w prawo w stronę jeziora, przejeżdżamy przez ośrodek kierując się do bramy wyjazdowej. Mijamy sezonową kawiarenkę i bramę, za którą wjeżdżamy na drogę wyłożoną betonową kostką. Po około 400 m docieramy do szosy i kierujemy się w prawo.
15,9 km – Zjeżdżamy w lewo w kierunku Sajenka, przejeżdżamy przez tory. Na najbliższym rozdrożu wybieramy drogę w prawo, by po chwili mijać pierwsze letniskowe domki we wsi. Po prawej stronie widoczne wody jeziora Sajenek, niegdyś stanowiące zatokę jeziora Sajno.
17,5 km – Most na rzeczce łączącej Staw Sajenek z jeziorem Sajenek. Drogi się rozchodzą, my skręcamy w prawo. Przy drodze stare, chylące się ku ziemi wierzby. Kolejne rozdroże, do którego docieramy po ok. 700 m, na nim ponownie kierujemy się w prawo.
19,1 km – Wyjeżdżamy na szosę grodzieńską. Kierujemy się w prawo i po przejechaniu 500 m znajdujemy się na moście nad torami kolejowymi. Po zjechaniu z mostu skręcamy w lewo, wybierając ścieżkę tę bliżej szosy. Za chwilę jesteśmy u południowo – wschodnich krańców jeziora Sajno. Znajdujemy tu dogodną, szeroką plażę z piaszczystym dnem i miejsce biwakowania. Rozciąga się stąd piękny widok na jezioro. Mijamy pole namiotowe, by po kilkudziesięciu metrach wyjechać na piaszczystą drogę. Skręcamy w prawo i wzdłuż południowych brzegów jeziora kierujemy się w stronę Białobrzeg. Po drodze mijamy kilka zjazdów na pola namiotowe i dzikie kąpieliska.
20,8 km – Mostek na rzece Lajzorówka.
23,4 km – Mostek na rzece Świętego Jana.
28,0 km – Mostek na rzeczce Olszówka.
28,5 km – Leśne rozdroże. Żółty szlak rowerowy wokół jeziora Sajno łączy się z czerwonym szlakiem rowerowym wokół jeziora Kolno. Jedziemy nadal prosto.
29,2 km – Wyjeżdżamy w Białobrzegach na ruchliwą krajową drogę Augustów – Białystok. Po drugiej stronie szosy, przed zabudowaniami stoi tablica z mapką rowerowego szlaku wokół jeziora Kolno. Kierujemy się w prawo. Po kilkudziesięciu metrach wjeżdżamy na most nad jazem zastawkowym na Sajownicy. Nieco dalej przejeżdżamy przez most nad Nettą, i drugi – nad Kanałem Augustowskim. Po lewej stronie drogi Zajazd „Stary Młyn”. Obok śluza w Białobrzegach. Na łączce obok śluzy pomnik.
30,3 km – Zjeżdżamy z asfaltu w prawo do niewielkiego zagajnika. Po przejechaniu 200 m ponownie znajdujemy się nad Kanałem Augustowskim. Jedziemy nadbrzeżem kanału, mijamy ogródki działkowe.
32,7 km – Koniec ogródków działkowych, z lewej strony oczyszczalnia ścieków. Na wprost ulica Słowackiego. My jednak kontynuujemy jazdę piaszczystą drogą, nadbrzeżem. Rozpoczyna się dzielnica domków jednorodzinnych Wypusty. Mijamy krótkie ulice o wdzięcznych nazwach: Grzybieniowa, Krecia, Rysia, Bobrowa, Lipowa, Wierzbowa, Klinowa.
35,0 km – Wyjeżdżamy na skrzyżowanie ulicy Westerplatte i Wybickiego, którą dojeżdżamy do Starej Poczty, gdzie kończy się nasza trasa.

Trasa rzeki Netta

fot. 76 - rowerzyści na trasie

Długość 40,5 km
Przebieg: Białobrzegi – Netta – Netta Folwark – Śluza Sosnowo – Promiski – Świderek – Gliniski – Białobrzegi
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0,0 km – Trasa zaczyna się przy Zajeździe „Stary Młyn” w Białobrzegach. Wyjeżdżając z zajazdu skręcamy w lewo i przejeżdżamy mostem nad Kanałem Augustowskim i rzeką Nettą. Następnie skręcamy na drogę w lewo przed sklepem „Czyżyk”. Jadąc tą ulicą docieramy do mostku nad ciekiem wodnym – dopływem Netty. Zaczynając od zajazdu możemy też zaryzykować jazdę trudniejszym odcinkiem przy południowym brzegu kanału, tędy, niekiedy prowadząc rower, możemy dotrzeć do śluzy Borki. Stamtąd mamy do wyboru jazdę do wsi Netta (gdzie dołączymy do biegu szlaku) lub podróż dalej przy kanale do śluzy Sosnowo, skąd można korzystając z oznakowanej trasy jechać w wybranym kierunku, odwiedzając wschodnią lub zachodnią część trasy.
1,0 km – Za ciekiem wodnym, na rozwidleniu dróg wybieramy drogę po lewej stronie (jadąc wprost po ok. 2,5 km dotarlibyśmy do szosy Augustów – Warszawa).
3,2 km – Wyjeżdżamy z lasu liściasto-iglastego na łąki i pola. Widoczne zabudowania wsi Netta.
6,2 km – Dojeżdżamy do szosy asfaltowej, skręcamy w lewo i jedziemy przez bardziej tutaj zabudowaną wieś Netta i Netta Folwark.
9,5 km – Trasa prowadzi dalej prosto do Tajna Łanowego (skręcając w lewo dojedziemy do śluzy Borki).
14,0 km – Przy skrzyżowaniu Kopiec – Pruska skręcamy w lewo i kierujemy się w stronę Kanału Augustowskiego.
19,0 km – Śluza Sosnowo (za śluzą możemy zawrócić skrótem do śluzy Borki drogą w lewo przy kanale. Za kanałem skręcając w prawo dojedziemy do zakrętu w lewo i do mostu na rzece Netta. Za mostem jedziemy prostą drogą pośród łąk.
23,5 km – Skręcamy w lewo na szosę asfaltową Augustów – Dębowo.
28,3 km – W Promiskach skręcamy w lewo pod kątem prostym i jedziemy prosto na zachód (z tego skrzyżowania możemy przejść na trasę czerwoną wokół jeziora Kolno i skrócić znacznie podroż do Białobrzegi).
30,0 km – Jadąc prosto po 400 m dojeżdżamy do okazałego starego dębu, 100 m dalej docieramy do kąpieliska – brodu nad rzeką Nettą. Ciekawostką, na jaką natrafiamy w tej okolicy są żelbetonowe bunkry, które powstały przed 1939 rokiem.
31,0 km – Skręcamy w prawo i jedziemy na północ wśród łąk torfowo – bagiennych. Dojeżdżamy do drogi przez wieś Świderek, z której zakręcamy w lewo i po 2 km docieramy do wsi Gliniski. Skręcamy w prawo i po 6,7 km wracamy na drogę asfaltową do Białobrzeg. Tutaj przejeżdżając obok przystanku PKS-u włączamy się w ruch na szosie Białystok – Augustów. Jadąc ok. 200 m docieramy do punktu wyjścia.
40,5 km – Tu kończy się nasza trasa.

Trasa rzeki Rospuda

fot. 81 - rowerzyści na trasie

Długość trasy – 33 km
Przebieg: Augustów – Mazurki – uroczysko Święte Miejsce – Józefowo – Sokolne – Szczeberka – Szczebra – Augustów
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0,0 km – Początek trasy przy skrzyżowaniu asfaltowych dróg Augustów – Raczki i Mazurki – Biernatki, obok mamy czynny tartak. Kierujemy się w stronę wsi Mazurki. Ten odcinek jest zarazem szlakiem konnym wiodącym z gospodarstwa agroturystycznego „Wicher” do bindugi nad Neckiem.
0,1 km – Mijamy niewielki mostek na rzece Kamienna – kiedyś był tu młyn wodny. Kamienna to niewielki dopływ Necka, możemy na niej spotkać żerowiska bobrów. Jedziemy dalej prosto mijając zakręt do wsi Mazurki, gospodarstwo agroturystyczne „Uroczysko Ślepsk”, największy w regionie młyn „Młynex” oraz leśniczówkę. Zaraz za leśniczówką wjeżdżamy do lasu.
1,0 km – Na pierwszym leśnym rozwidleniu wybieramy drogę w prawo. Po przejechaniu 700 m docieramy do pola namiotowego binduga nad Neckiem, dawniej miejsca spławu drewna. Stąd mamy ładny widok na jezioro Necko. Przejeżdżamy obok i dalej prosto podążamy leśną drogą.
4,2 km – Rozwidlenie, na którym skręcamy w lewo. Po przejechaniu około 1km ponownie znajdujemy się na głównej drodze leśnej. Gdy skręcimy w prawo na odcinek alternatywny, to po około 1,5 km dojedziemy do bindugi nad Rospudą – tzw. Piecyk, nazwa pochodzi od nasłonecznionego brzegu. Stąd rozciąga się widok na jezioro Rospuda i niewielką wysepkę Wianek. Powrót na trasę tą samą drogą lub zgodnie z oznakowaniem wzdłuż rzeki Rospuda (ok.4 km). Rzeka na tym odcinku niedostępna, a brzeg bagnisty.
5,9 km – Drewniany mostek na niewielkim cieku wodnym, przeważnie suchym. Dawniej były tu zabudowania.
7,4 km – Leśne rozjazdy. Najpierw z prawej strony – tędy także możemy dotrzeć na bindugę Piecyk nad Rospudą, następny po około 100 m w lewo na Topiłowkę.
9,0 km – Leśne skrzyżowanie. Jeśli skręcimy w prawo, to po około 1 km dojedziemy nad Rospudę. W tym miejscu można odnaleźć kilka źródełek. Rozciąga się też stąd rozległy widok na bagna nad rzeką. Brzeg Rospudy dostępny.
9,9 km – Lekkim łukiem skręcamy w prawo. Po 2 km zjeżdżamy z dotychczasowej drogi, która dalej prowadzi na betonowy most nad Rospudą na miejsce zwane Młynisko (do mostu mamy ok. 400 m). My na zakręcie skręcamy w drogę w lewo i jedziemy na północy zachód wzdłuż meandrującej tutaj Rospudy. Brzeg rzeki wysoki, stromy, lesisty, trudno dostępny. Rospuda na tym odcinku przypomina górską rzekę, której koryto pokryte jest licznymi płyciznami z kamienistym dnem i wykrotami drzew. Zaraz po zjechaniu z głównej drogi, po około 100 m, leśna droga w prawo – nią możemy dotrzeć do leśnego jeziorka dystroficznego tzw. suchara.
14,0 km – Kolejne rozwidlenie – wybieramy drogę w prawo. Ten odcinek jest dość piaszczysty. Po przejechaniu 300 m wyjeżdżamy na uroczysko Święte Miejsce. Spotykamy się ze znakami szlaku pieszego niebieskiego. Przejeżdżamy przez drewniany most. Za nim niewielka polana – miejsce dawnego kultu, odbywają się tu w czerwcu odpusty na św. Jana. Na polanie drewniana kaplica, krzyże oraz figurka świątka. Jedziemy prosto, po przejechaniu 300 m widoczny jest południowy kraniec jeziora Jałowo. Omijamy jezioro i dalej jedziemy lekkim łukiem na północ, by po przejechaniu kilometra wyjechać na gościniec Szczebra – Dowspuda zwany niegdyś królewskim.
15,6 km – Wyjeżdżamy na gościniec, kierujemy się w lewo i podążamy w kierunku północnym. Po drodze zjazd do jeziora Jałowo z dobrym dostępem do brzegu i kąpieliskiem.
16,1 km – Rozwidlenie, na którym stoi drewniany krzyż. Jadąc dalej prosto dojedziemy do Dowspudy i Raczek. My skręcamy w prawo, by jadąc przez świerkowo – sosnowy las, dotrzeć do wsi Józefowo.
19,5 km – Wyjeżdżamy z lasu na mostek na Szczeberce, za nim pierwsze zabudowania Józefowa. Jedziemy przez wieś o luźnej zabudowie, w jednym z obejść – gliniana obora – przykład popularnego do lat 50. XX w. budownictwa metodą glinobitki.
20,8 km – Przejeżdżamy przez drewniany mostek. Mijamy wsie Sokolne i Szczeberka. Po przejechaniu 4 km wyjeżdżamy ponownie na gościniec Szczebra – Dowspuda. Jesteśmy w Szczebrze.
26,4 km – Przy drodze odbijającej od gościńca w prawo, metalowy krzyż. Skręcając w nią, dojedziemy do miejsca upamiętniającego pomordowane ofiary hitlerowskich egzekucji z lat 1941-1944, głównie mieszkańców Augustowa.
26,5 km – Wyjeżdżamy na ruchliwą szosę Budzisko – Rzeszów. Przejeżdżamy przez most na Szczeberce. Zaraz za nim zjeżdżamy z drogi asfaltowej w prawo w piaszczystą drogę, przy której stoi metalowy krzyż na granitowym cokole. Na wzgórku niewielka drewniana kapliczka wystawiona przez leśników w miejscu, gdzie do 1944 roku stał drewniany kościół wzniesiony jeszcze za króla Stanisława Augusta Poniatowskiego. Obok kapliczki skręcamy w lewo, a na najbliższym rozdrożu w prawo, by po 100 m mijać wyrobisko żwiru. Dalej jedziemy wzdłuż zabudowań wsi i dalej przez las.
30,2 km – Z lewej pieszy szlak niebieski.
31,4 km – Wyjeżdżamy na pole biwakowe i ośrodek wczasowy „Goła Zośka”. Mijamy domki kempingowe i asfaltową drogę. Jedziemy dalej prosto leśną ścieżką, by po 800 m wyjechać z lasu za Zajazdem „Rospuda”.
33,0 km – Koniec trasy przy Zajeździe „Rospuda” w Augustowie.

Trasa rzeki WOŁKUSZANKA

fot. 91 - rowerzyści na trasie

Długość trasy – 35,4 km
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0,0 km – Wędrówkę zaczynamy przed ośrodkiem kultury, jedziemy ul. Grodzieńską, po 500m mijamy cmentarz po lewej.
2,0 km – Podążamy na półn., z prawej, jeden ze schronów.
2,9 km – Wyjeżdżamy w lewo na szosę do Augustowa. Na „wietce” skręcamy w prawo, do wsi Skieblewo. Droga w kierunku Augustowa biegnie na granicy wododziałów Wisły i Niemna. Po lewej stronie cieki spływają do Biebrzy, która jest dopływem Narwi i Wisły. Po prawej stronie drogi cieki wodne spływają Haciłówką do Wołkuszanki i Czarną Hańczą do Niemna.
3,8 km -Za rzeczką Haciłówką, w Brzeziniakach, miejscowy specjał – żurawiny.
4,7 km – Wieś Skieblewo
5,6 km – Za Skieblewem na rozwidleniu skręcamy w prawo (w lewo -trasa Biebrza – Wigry)
7,3 km – Po prawej wieś Żabickie, my wjeżdżamy w leśną drogę w lewo. Odcinek na ok. 300 m. jest trudny, bo zapiaszczony. Zanim dotrzemy do rzeki Wołkuszanki, napotkamy kilka takich miejsc. Zagłębiamy się w skraj
Puszczy Augustowskiej. NAZWA PUSZCZA AUGUSTOWSKA weszła do użycia w XIX w. Wcześniejsza nazwa to P. Grodzieńska, którą przed 1559r. książęta litewscy podzielili na pasy wschód -zachód. Na południe od Biebrzy była P. Nowodworska, na północ od Czarnej Hańczy była P. Przełomska, a jeszcze dalej Merecka.
8,5 km – W prawo ok. 100m widoczne w lesie budowle to schrony bojowe, fragment „linii Mołotowa”. W schronach należy zachować ostrożność.
10,3 km – Zakręcamy w lewo i po 600 m osiągamy most na Wołkuszance.
11,2 km – Za mostem skręcamy w prawo, po 1 km dojeżdżamy do drogi na Lubinowo. Po prawej leśniczówka „Wołkusz”. W tym miejscu mamy do wyboru dwie alternatywy: jechać w lewo (za oznakowaniem), gdzie na odcinku przed Wołkuszanką napotkamy trudne miejsce, (konieczne przenoszenie roweru). Jednak widok meandrującej łąką rzeczki wynagrodzi nam ten trud. >>>Jadąc w prawo napotkamy Wołkuszankę i po 700 m wieś Wołkusz, tam zakręcamy w lewo i dalej jedziemy wzdłuż znaków szlaku.
13,2 km – Jadąc w kierunku Lubinowa, przy krzyżu zakręcamy w prawo i dalej w lewo, docieramy przed leśniczówkę „Markowski Most”, gdzie zakręcamy w prawo. Leśną drogą, po 400 m, dojeżdżamy do łąki przy Wołkuszance i przechodzimy rzeczkę prowizorycznym mostkiem.
17,8 km – Na skarpie pod zadaszeniem robimy postój. Stąd w całej krasie ujawnia się uroda Wołkuszanki. W okolicy mamy jeszcze jedno ciekawe miejsce!
17,9 km – Z miejsca postoju kierujemy się leśnym duktem w kierunku zachodnim, zgodnie ze znakami szlaku.
Warto wiedzieć, że znajdujemy się w lesie wyjątkowo zasobnym w grzyby. >>>Wędrując leśnym duktem w kierunku południowym, po 150 m drogi natkniemy się na pas graniczny między Rzeczpospolitą Polską, a Republiką Białorusi. Będąc na pasie granicznym (koniecznie po polskiej stronie) możemy zobaczyć miejsce, gdzie linia granicy łączy się z nurtem Wołkuszanki . Stąd do ujścia do Kanału Augustowskiego jest ok.11 km.
18,6 km – Po wyjeździe z lasu jedziemy piaszczystą, trudną dla rowerów drogą. Sołojewszczyzna została założona przed 1561r. Wieś zasiedlali Krzewscy szlachta zagrodowa.
20,4 km – Zabudowania wsi Wołkusz, po 500 m zakręt w lewo.
21,3 km – Szosą jedziemy w kierunku najstarszej wsi na tych terenach – BOHATERÓW LEŚNYCH.
22,0 km – Na skraju wsi, przy zakręcie szosy, stoją dwa wysokie krzyże drewniane, a między nimi niski krzyż
żelazny, posadowiony na murowanych kamieniach.
22,5 km – Po wyjeździe z Bohaterów Leśnych w stronę wsi Bartniki. Po lewej stronie szosy, doliny niewielkiej
rzeczki Perstunki. Stąd wypływa też na południe rzeka Niedźwiedzica. Przejeżdżamy nad nią mostkiem.
23,9 km – Nie wjeżdżając do wsi Bartniki skręcamy w prawo i gruntową droga podążamy w kierunku Wzgórz Lipskich. To trudna część szlaku. Wzgórza stanowią północną, niewielką, odciętą przez dolinę rzeki Biebrzy część Wzgórz Sokólskich.
25,3 km – W środku Wzgórz położona jest wieś STAROŻYŃCE. Na końcu wsi możemy zakręcić do wsi Żabickie.
26,4 km – Ze wsi Starożyńce wyjeżdżamy na rozległy płaskowyż, ciągnący się ku południowi. Jest to
najwyżej położone miejsce w gminie Lipsk – 159 m n.p.m. Widać stąd rozległą panoramę wschodniej
części gminy.
29,0 km – Wjeżdżamy do wsi Kurianka i mijamy asfaltówkę.
31,2 km – Na końcu wsi Kurianka skręcamy w prawo na drogę gruntową, częściowo żwirowaną, w kierunku Lipska.
35,4 km – Szlak kończy się obok cmentarza w Lipsku, ale wędrowanie nie ma końca.

Trasa Biebrza – Wigry

długość – 60,1 km
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0,0 km – Parking przed wejściem do Miejsko-Gminnego Ośrodka Kultury w Lipsku. Tu w M-GOK-u możemy zaopatrzyć się w wydawnictwa opisujące piękno mikroregionu lipskiego jak również Biebrzańskiego Parku Narodowego.
0,5 km – Ulicą Grodzieńską kierujemy się do szosy Augustów – granica państwa. Po lewej stronie mijamy cmentarz, który został założony w 1825 roku. Najstarsza część cmentarz znajduje się w północno-wschodnim kwartale.
2,0 km – Podążamy prosto w kierunku północnym. Z prawej strony, na wysokości ogródków działkowych, mijamy jeden ze schronów bojowych „linii Mołotowa”. W dalszej części szlaku schrony bojowe będą występować jeszcze kilkakrotnie.
2,3 km – Zjeżdżamy na dno niewielkiego zagłębienia terenu w formie długiej niecki. Jeszcze 40 lat temu, przed zmeliorowaniem tych terenów, w tym miejscu było nieprzejezdne bagno, które odcinało miejscowość Lipsk od strony północnej i dla maszerujących wojsk czyniły go w zasadzie niedostępnym.
3,4 km – Wyjeżdżamy na asfaltową szosę Lipsk  granica państwa i skręcamy w lewo. Dojeżdżamy do skrzyżowania zwanego „wietką”. Na „wietce” skręcamy szosą asfaltową w prawo, w stronę wsi Skieblewo. Zanim jednak ruszymy w dalszą drogę spójrzmy wzdłuż drogi w kierunku Augustowa. Na tym odcinku droga biegnie dokładnie po granicy wododziałów Wisły i Niemna. Po lewej stronie drogi cieki wodne spływają do Biebrzy, która jest dopływem Narwi i Wisły. Po prawej stronie  cieki wodne spływają niewielka rzeczką Haciłówką do Wołkuszanki i dalej Czarną Hańczą aż do Niemna.
3,8 km – Po lewej stronie drogi do Skieblewa rozpościera się dolina rzeczki Haciłówki. Odprowadza ona wodę z bagien, obecnie zmeliorowanych i użytkowanych rolniczo. W brzeziniakach po drugiej stronie doliny, na torfowiskach wysokich, rośnie miejscowy specjał  żurawiny. Dojechać tam można drogą zaczynającą się w Skieblewie w okolicy sklepu spożywczego. Żurawiny zbiera się od września do pierwszych śniegów.
4,7 km – Wjeżdżamy w zabudowania wsi Skieblewo. Wieś ta stanowi długą ulicówkę na skraju bagna – z lewej strony i wzgórza z prawej, zwanego Górą Zamkową. Wg legendy na jego szczycie miał się znajdować jeden z zamków królowej Bony Sforza, małżonki króla Zygmunta Starego.
7,2 km – Za Skieblewem na rozwidleniu dróg skręcamy w lewo (w prawo biegnie trasa Rzeki Wołkuszanki) i wjeżdżamy na polną drogę po lewej stronie las sosnowy. Przez ok. 500 m. droga jest piaszczysta, trudna dla rowerów. Skręcając w prawo następnie jeszcze raz w prawo wjedziemy na drogę do malowniczej wsi Żabickie. Jadąc około 3,4 km dalej dotrzemy do, wsią Starożyńce.
8,2 km  – Dojeżdżamy do mostu na rzeczce Haciłówce.
9,0 km – mostek na Wołkuszance wypływającej z największego rezerwatu Puszczy Augustowskiej  Kuriańskiego Bagna. Jadąc dalej zagłębiamy się w południowo-wschodni skraj Puszczy Augustowskiej.
10,9 km  – Na rozwidleniu wybieramy drogę w lewo.
11,0 km  – Kobyla Góra – miejsce rozpoznajemy po wzgórku w lewo od drogi – nazwa lokalna pochodzi od zdarzenia jakie tu miało miejsce na początku zeszłego wieku kiedy to podczas wędrówki karawany wozów w podczas nocnego postoju w tym miejscu oźrebiła się klacz.
16,4 km – Leśniczówka Słoneczna Przyszłość, tutaj nasz szlak krzyżuje się z niebieskim szlakiem pieszym wiodącym z Mikaszówki do Augustowa. Kierując się w lewo po ok. kilometrze docieramy do rezerwatu Kuriańskiego Bagna. Wcześniej mijamy leśniczówkę Hanus. Nasza trasa dalej wiedzie prosto. Po drodze w prawo rezerwat Starożyn.
17,3 km – W lewo na południe odchodzi droga Płaska  – Lipsk  wiodąca przez Krasne.
21,2 km – Leżąca pośród puszczy leśniczówka Mały Borek.
22,6 km – W lewo odchodzi droga na Rezerwat Mały Borek.
24,9 km – Wyjeżdżamy na szosę Płaska  Mikaszówka.
25,2 km – Po prawej głębiej w prawo 200 m śluza Paniewo, między śluzami Jezioro Krzywe. Dla połączenia ze sobą akwenów o największej na całym kanale różnicy poziomów, 6,29 m. zbudowano śluzę dwukomorową. 2 km dalej zabytkowa,pięknie położona śluza Perkuć. Dalej obok drogi Karczma „Starożyn”.
25,4 km – Koniec lasu. Wędrujemy dalej asfaltówką przez wieś Płaska. Ta jej część nosi nazwę Paniewo od jeziora, które widnieje w dole po prawej stronie. Po stronie lewej jezioro Podbojne. Płaska – miejscowość letniskowa, od 1975 r. siedziba Urzędu Gminy.
27,4 km – Szkoła, a w niej schronisko młodzieżowe, za szkołą pole namiotowe.
28,1 km – Drewniana kaplica w Płaskiej pod wezwaniem Miłosierdzia Bożego i dom katechetyczny. Msze święte odbywają się w niedziele o godz. 12.45. Po lewej widok na J Orle. Znak obok drogi kieruje nas do miejsca pamięci narodowej 300 m w prawo mogiła trzech żołnierzy polskich z września 1939. Dalej droga wiedzie wałem morenowym.
28,5 km – Straż Graniczna i 300 m dalej  na przekopie między jeziorami Staw Gorczycki i Orle Śluza Gorczyca. Za śluzą po lewej mamy rozległy widok na Staw Gorczycki
30,0 km – Skrzyżowanie na Strzelcowiznę (7 km) i wieś Gorczycę (150 m). Nazwa wsi Gorczyca pochodzi od osadnika z Mazowsza, który tutaj w XVII wieku prowadził rudnię żelaza, wtedy też spiętrzono jezioro Staw Gorczycki.
30,2 km – Skrzyżowanie – z dotychczasowej prostej skręcamy na asfaltówkę na Małowiste i po ok. 150 m. zanurzamy się ponownie w las.
32,3 km – Dojeżdżamy do wsi Mołowiste. Z drogi mamy ładny widok na jezioro Serwy, najczystsze na pojezierzu augustowskim.
36,0 km – Przejeżdżamy przez gościniec sejneński. W sezonie dość ruchliwa trasa Augustów – przejście graniczne w Ogrodnikach.
36,5 km – Ponownie las, tym razem w Nadleśnictwie Głęboki Bród.
39,1 km – Dojeżdżamy do pierwszych zabudowań wsi Tobołowo, leżącego nad jeziorem o tej samej nazwie.
40,7 km – Przy drogowskazie na Czerwony Krzyż skręcamy z asfaltówki na leśną drogę w prawo. Po dwustu metrach mijamy parking. Jedziemy prosto. Po przejechaniu dwu kilometrów docieramy do granicy Wigierskiego Parku Narodowego. Napotykamy linię kolei wąskotorowej biegnącej od Płociczna po Wysoki Most.
44,4 km – Po lewej Rezerwat Suche Bagno.
45,7 km – wyjeżdżamy na otwartą przestrzeń, droga w lewo doprowadzi nas do Czerwonego Krzyża i dalej południowym brzegiem Wigier np. do wsi Zakąty, Krusznik i Bryzgiel oraz dalej leżące Płociczno i Gawrych Rudę. My jedziemy na wprost i na skrzyżowaniu  znajdujemy słup informacyjny o kierunkach tras rowerowych. Z tego miejsca możemy zmodyfikować swoją trasę o propozycje jakie daje sieć parkowych tras pieszych i rowerowych. Wybierając kierunek na północny zachód dojechalibyśmy do wzgórka nad Wigrami, znakomitego miejsca widokowego gdzie też stoi duży krzyż. My jedziemy przy lesie na wschód.
45,8 km – Na skraju polany pod lasem kierunkowskaz na Mikołajewo – podążamy z jego wskazaniem. Po przejechaniu dwu kilometrów dojeżdżamy do parkingu – miejsca na odpoczynek.
50,4 km  Przed tartakiem skręcamy w lewo na Rosochaty Róg.
50,7 km – Słup z kierunkiem na Wigry – zakręcamy w prawo. Jedziemy dalej pośród pól. Stąd z różnych miejsc trasy na Rosochatym Rogu mamy wspaniałe widoki na jezioro Wigry.
54,9 km – Przystanek PKS Czerwony Folwark. Dalej jedziemy szosą.
55,9 km – W Czerwonym Folwarku przecinamy rzekę Czarną Hańczę.
56,2 km  – Kierunkowskaz na Wigry  skręcamy i po 900 m mijamy cmentarz.
58,1 km – W Magdalenowie zjeżdżamy w prawo na polną drogę, na jej rozwidleniu skręcamy w lewo i docieramy do drogi Sejny -Suwałki.
59,3 km – Po 200 m jazdy szosą, przy tablicy PTTK Wigry skręcamy w lewo.
60,1 km – Dojeżdżamy do bramy Bazy PTTK. Z pomostów przystani roztacza się ładny widok na zatokę Wigier zwaną Zadworzem lub Zatoką Północną. W 1700 roku nad tą zatoką kameduli założyli folwark. Dał on początek Staremu Folwarkowi, gdzie kończy się nasza trasa. Jednak wędrowanie nie kończy się nigdy.

Trasa rzeki Niedźwiedzica

długość 33,2 km
MAPKA TRASY (otwiera się w nowym oknie)
Opis trasy:
0,0 km – Początek przy MGOK. Od cmentarza kierujemy się żwirową drogą na wschód.
1,9 km – Zabudowania wsi Kurianka.
3,6 km – Wzgórek widokowy po prawej.
4,2 km – Skrzyżowanie dróg, gdzie szlak zielony odchodzi w lewo. Jesteśmy na skraju wsi Kurianka. Między Kurianką a rzeką Biebrzą znajdują się rozległe przestrzenie łąk i pastwisk, powstałe na zmeliorowanych bagnach. Zmeliorowane bagna ciągną się w górę Biebrzy, aż do rzeki Niedźwiedzicy. Na obszarach zmeliorowanych znajdują się niewielkie wysepki gruntów mineralnych, zwanych grądzikami. Zaznajomienie się z różnicą szaty roślinnej bagien, zmeliorowanych bagien i grądzików, wymaga, niestety, wędrówki pieszej.
4,9 km – Przejeżdżamy przez drogę asfaltową  i po 800 m zakręcamy w prawo, i następnie łukiem w lewo. Jaczniki osiągamy po przejechaniu 1,5 km. Przejeżdżamy przez długą, częściowo o zabudowie kolonijnej, częściowo w typie ulicówki, wieś Jaczniki.
7,5 km – Z lewej, z ukosa dochodzi brukówka. 100 m dalej odchodzi droga w lewo. Po 1300 m odchodzi kolejna droga w lewo. Jeszcze 2 km i opuszczamy wieś Jaczniki.
10,0 km – Zakręt w lewo, następnie po lewej żwirownia, nad nią punkt  widokowy.
12,8 km – W oddali widać kościół. Wjeżdżamy do Rygałówki.
13,0 km – Zakręcamy w prawo na brukówkę, z Rygałówki żwirówką jedziemy na południe.
16,9 km – Zakręt w prawo i dalej przystanek PKS-u. 400 m za wsią Ponarlicą, osiągamy most nad Biebrzą. Kilkadziesiąt metrów na wschód, do Biebrzy wpada rzeczka Nurka.Wieś Koniuszki jest pierwszą biebrzańską wsią, położoną na wysokim, lewym brzegu Biebrzy. Stąd możliwe jest rozpoczynanie spływów kajakowych Biebrzą, aczkolwiek czynią tak tylko najwytrwalsi kajakarze. Tradycyjnie spływy zaczynają się od Lipska.
20,0 km – Zakręt w prawo, za drogą znak Nowy Dwór 5 km. Wokół wieś kolonijna.
21,8 km – Koniuszki, wieś ciągnie się ok. 2,4 km, na końcu zakręt w prawo, 200 m dalej żwirownia po lewej i zakręt w prawo.
24,6 km – Zakręcamy w prawo i, po 500 m, na końcu wsi przejeżdżamy przez drewniany most na Biebrzy, na lewy jej brzeg. Po przejechaniu dalszych 400 m wybieramy drogę w lewo przy lasku i jedziemy prosto.
26,6 km – Na kolejnym zetknięciu z poprzeczną drogą, zakręcamy w prawo i (zgodnie z oznakowaniem) jedziemy kolejne 300 m.
26,9 km – Wjeżdżamy na tereny wsi Rogożyn Nowy.
28,2 km – Koniec wsi Rogożyn Nowy. Centrum wsi ok. 800 m dalej. Dalej napotkamy jeszcze maleńki Rogożynek – na wysokiej skarpie mineralnej, tuż nad, tutaj jeszcze niewielką, Biebrzą.
32,0 km – Po lewej ścieżka – dojście do Biebrzy. 800 m dalej, mostek na kanale melioracyjnym.
33,2 km – Skrzyżowanie z ul. Saperów. Stąd jeszcze 800 m i dojeżdżamy do końca szlaku, przed budynkiem Miejsko – Gminnego Ośrodka Kultury.

Opracowano na podstawie materiałów Stowarzyszenia Społeczno – Kulturalnego „Oś” w Augustowie

ROWEREM „DOOKOŁA CENTRUM EUROPY” W 5 DNI

Jak wypocząć na terenie Biebrzańskiego Parku Narodowego?
Chcąc uatrakcyjnić Państwa pobyt zapraszamy do wzięcia udziału w imprezach u każdego z nas. Oferujemy Gościom zróżnicowaną turystykę aktywną w naszych kwaterach agroturystycznych oraz – kilkudniową wycieczkę rowerową (wspólna oferta gospodarstw agroturystycznych (Doliny Górnej Biebrzy), którą można rozpocząć w każdej chwili z dowolnie wybranej przez Turystę kwatery. Wszędzie czekają na Gości: rowery, mapka z opisem trasy i miejsc godnych uwagi, domowe jedzenie, natryski, noclegi w namiotach (pokoje gościnne tylko przy wcześniejszej rezerwacji) oraz gwarancja miłego i sympatycznego spędzenia czasu.
Mapka przebiegu tras, zielonej i czerwonej, rowerem „Dookoła centrum Europy” w 5 dni.

Długość całej trasy wynosi od 87 km do 191 km.

SZTABIN – HAMULKA (10 km)

Małowista – Trzyrzeczki – Leśniczówka Trzyrzeczki
Na całej długości tej trasy można spotkać liczne bunkry radzieckie z 1942r. Jest to Grodzieński Rejon Umocniony – fragment „Linii Mołotowa”.
Leśniczówka Trzyrzeczki – zaprasza na ścieżkę przyrodniczą „LAS” o dł. 3,2 km (teren BPN).

SZTABIN – HAMULKA (25 km)

Krasnoborki – Jasionowo – Krasnybór – Jastrzębna I – Kamienna Stara – Kamienna Nowa
Krasnybór – zał. w 1506r. przez Fiedkę Bohdanowicza Chreptowicza; w XVI-XVII w. centrum dóbr Chreptowiczów. Kościół pozakonny p.w. Zwiastowania NMP, jeden z najstarszych na Podlasiu /1584-89/ fundacji Adama Chreptowicza, murowany, gotycko-renesansowy, na rzucie krzyża greckiego; od II połowy XVI w. do 1825r. siedziba zakonów: bazylianów, bernardynów, i dominikanów. Obok kościół pod wezwaniem Św. Rocha z 1870r.; Żeliwny nagrobek Wiktorii Wierzbickiej Rymaszewskiej z huty K. Brzostowskiego; pomnik poległych powstańców styczniowych z partii Konstantego Ramotowskiego „Wawra” w kwietniu 1863r.
Na cmentarzu pomnik z nazwiskami 44 ofiar zbrodni NKWD i UB z obławy lipcowej 1945r.
Kamienna Nowa – most kolejowy na rzece Biebrzy wybudowany w 1886r. Fundamenty mostu budowane w kesonach posadowione na głębokości 25 m; w 1945r. most zostaje zniszczony, odbudowany w latach 1955-57. Zachował się również dworzec kolejowy murowany z końca XIX wieku.
Kamienna Stara – drewniany kościół pw. Anny z XVI w. jest najstarszym obiektem sakralnym na Podlasiu. Kościół ufundowany przez Piotra Wiesiołowskiego – dzierżawcę leśnictwa perstuńskiego i nowodworskiego, a później marszałka nadwornego litewskiego. Do dnia dzisiejszego zachowały się pozostałości dworu – letniej rezydencji. Obok kościoła znajduje się grób gen. Nikodema Sulika, bohatera bitwy pod Monte Cassino, prochy generała sprowadzono z Londynu w 1993r. Drewniany wiatrak holender z 1902r.

HAMULKA – OKOPY (20 km)

Kuderewszczyzna – Zwierzyniec Wielki – Lewki – Grodzisk – Kiersnówka – Leśniki – Laudańszczyzna
Na szlaku widzimy umocnienia z okresu II wojny. Są to schrony przeciwpancerne usytuowane w okolicy wsi Hamulka i Kuderewszczyzna
Grodzisk- kopce Jaćwingów; ruiny dworu.

HAMULKA- OKOPY (33 km)

Miedzianowo – Dąbrowa Białostocka – Stock – Rżźanystok – Suchodolina – Jałówka – Leszczany
Dąbrowa Białostocka – wieś królewska z 1558r.; prawa miejskie otrzymała w 1775r. Zabytki: kościół katolicki p.w. Św. Stanisława z 1905r.; cerkiew prawosławna; cmentarz Żydowski.
Różanystok – położony tu majątek w XVII wieku był własnością rodu Tyszkiewiczów; w wybudowanym przez o.o. dominikanów w 1794r. klasztorze znajduje się cudowny obraz Matki Bożej z Dzieciątkiem z 1652r.
Suchodolina – rośnie tu lipa, której wiek szacuje się na 300 lat. W naturalnej wnęce znajduje się kapliczka z figurką Matki Boskiej; drzewo uznane jako „pomnik przyrody prawem chroniony 237”.

OKOPY – KOPYTKOWO (25 km)

Suchowola – Karpowicze – Zabiele – Dolistowo – Jasionowo
Okopy – nazwa wsi pochodzi od wzgórz morenowych, które z daleka sprawiają wrażenie umocnień fortyfikacyjnych. Miejsce urodzin ks. Jerzego Popiełuszki.
Suchowola – początek osadnictwa XVI w. W roku 1678 August II ustanowił przywilej zezwalający Żydom na osiedlanie się i prowadzenie handlu co przyczyniło się do rozwoju wsi. W roku 1775 kartograf królewski Szymon Antoni Sobierajski w Suchowoli wyznaczył Środek Europy. Głaz narzutowy pod Łukiem Papieskim wyznacza jego umowne miejsce. W roku 1776 sprowadzili się do Suchowoli Tatarzy, których potomkowie mieszkają tutaj do dzisiaj. Zachowali oni swoją religię i tradycje, chociaż zawsze czuli się Polakami.
Karpowicze – należy do najstarszych wsi między Biebrzą a Narwią. Właściciele Karpowicz wznieśli tu kościół w roku 1617, który przetrwał do roku 1865.; kapliczka murowana z 1910r.
Zabiele – drewniane wiatraki holendry z lat 1928 i 1955; w pobliżu wsi stanowisko archeologiczne – cmentarzysko.

OKOPY – KOPYTKOWO (65 km)

Suchowola – Karpowicze – Osowiec Twierdza – Goniądz – Wroceń – Dolistowo St. – Jasionowo
Osowiec Twierdza – ogromny system carskich fortyfikacji z przełomu XIX i XX w. Mimo szeregu ataków, twierdza nigdy nie została zdobyta. Podobno też, gazów bojowych użyto po raz pierwszy nie pod Ypres na pograniczu francusko – belgijskim, lecz właśnie pod Osowcem. Właśnie w fosach twierdzy Osowiec zaczęto odbudowę populacji bobra, praktycznie wytępionego przed II wojną światową.
Goniądz – plaża, przystań kajakowa, największa karczma w Polsce kryta strzechą.
Dolistowo Stare – w roku 1536 polował tu Kazimierz Jagiellończyk. Zabytki: klasycystyczny kościół pw. Wawrzyńca z 1771r. ufundowany przez Izabelę Branicką; XIX-wieczna dzwonnica z dzwonem z 1692r.; plebania z 1935r. zbudowana w stylu dworku. W ołtarzu głównym znajduje się słynąca Łaskami Pasja Chrystusa. Rzeźba jest barokowa, a miejscowa legenda utrzymuje, że wyłowiono ją z Biebrzy.

KOPYTKOWO – JAZIEWO (17 km)

Jasionowo – Dębowo – Jagłowo
Jasionowo – wieś osaczników. W czasie II wojny światowej spalona przez Niemców;
Dębowo – pierwsza jednokomorowa śluza Kanału Augustowskiego, bezcennego na skalę światową zabytku budownictwa i architektury wodnej, zbudowany w latach 1826-1838.
Jagłowo – jedna z najwcześniej założonych wsi nad środkową Biebrzą z 1596r. Zabytki: charakterystyczna drewniana zabudowa /żywy skansen/; kaplica p.w. Matki Bożej Królowej Pokoju.

KOPYTKOWO – JAZIEWO (40 km)

„Czerwone Bagno” – Leśniczówka Grzędy – szlakiem konnym do Orzechówki – Tajenko – Śluza Sosnowo – Kopiec – Wrotki
Szlak dla zaawansowanych bardzo atrakcyjny. Prowadzi prawie w całości przez BPN. Rezerwat „Czerwone Bagno” – został założony w 1926 roku, by chronić naturalną ostoję łosia i kilka sztuk tego gatunku, które przetrwały II wojnę światową w niedostępnych zakątkach „Czerwonego Bagna”. Dzięki zabiegom restytucyjnym dało początek odtworzonej z sukcesem polskiej populacji tego gatunku. Lasy „Czerwonego Bagna” były w okresie walk narodowowyzwoleńczych schronieniem i terenem działań powstańców, podobnie jak podczas drugiej wojny światowej – ugrupowań partyzanckich AK.
Przy Leśniczówce Grzędy zaczyna się szlak konny, który poprowadzi nas drogami leśnymi /l5 km/ do śluzy Sosnowo na Kanale Augustowskim; dalej drogą szutrową /4 km/ do wsi Kopiec; skręcamy w prawo /3 km/ do wsi Wrotki; we Wrotkach odbijamy na prawo /5km/ do Jaziewa.

JAZIEWO – SZTABIN (15 km)

Jaziewo – Wrotki – Jaminy – Czarniewo – Sztabin
Wrotki – nieduża malownicza wieś otoczona lasem; w połowie drogi Wrotki – Jaminy figura Matki Boskiej – poświęcona leśnikom.
Jaminy – zał. w XVII w.; drewniany kościół pw. Mateusza Apostoła z ok. 1775r. o konstrukcji zrębowej, przeniesiony w 1845r. z Augustowa; w ołtarzu obraz Św. Trójcy; obok kościoła krzyż poświęcony 24 mieszkańcom rozstrzelanym przez Niemców 20.06.1944r.; pomnik żołnierzy niemieckich z I wojny światowej z 1915r.; pomnik z wyrytymi 30 nazwiskami ofiar zbrodni UB i NKWD z obławy 14.07.1945r. na działaczy podziemia; żeliwne nagrobki i krzyże z huty Karola Brzostowskiego.
Czarniewo – wieś położona na skarpie z pięknym widokiem na Dolinę Biebrzy. Pobojna Góra najprawdopodobniej cmentarzysko Jaćwingów.
Sztabin – zał. w 1598r. przez Adama Chreptowicza pod nazwą Osinki; za Joachima Chreptowicza w XVII w. jako miasto, prawa miejskie utraciło w 1897r. Zabytki: neogotycki kościół pw. Jakuba Apostoła z 1905-1910r. wzniesiony z fundacji Sztabińskiej K. Brzostowskiego; kamienny zegar słoneczny; żeliwne popiersie Joachima Chreptowicza odlane przez wnuka hr. Karola Brzostowskiego; w szkole sala z pamiątkami po Rzeczpospolitej Sztabińskiej; Izba Regionalna koło kościoła; przy drodze Lipsk – Białystok tablica upamiętniająca rozstrzelanych przez Niemców 30 Polaków we wrześniu 1943r.; na Rynku płyta upamiętniająca 7 os. poległych w ok. Sztabina w latach 1945-49 w walce o utrwalenie władzy ludowej, położona w XX rocznicę powstania PRL.

JAZIEWO – SZTABIN (28 km)

Wrotki – Kopiec – Promiski – Gabowe Grądy – Bór – Twardy Róg – Komaszówka (jez. Kolno) – Chomaszewo – Huta – Fiedorowizna – Ewy
Bór i Gabowe Grąy – to wsie z 1867r. zamieszkałe przez ludność pochodzenia rosyjskiego, wiary prawosławnej w wersji staroobrzędowców; po lewej stronie widać drewnianą molennę – Świątynię wyznawców starego obrzędu prawosławnego, zbudowaną na wzór zniszczonej podczas II wojny światowej; obok molenny stoi okazały kamienny pomnik poświęcony pamięci staroobrzędowców, którzy polegli w czasie II wojny światowej.
Twardy Róg – dawna osada strzelecka; jezioro Kolno (najpłytsze jezioro w Polsce), które od 1960r. jest rezerwatem przyrody.
Huta – w latach 1820-90 mieściły się tutaj zakłady przemysłowe i domki robotników tzw. Rzeczpospolitej Sztabińskiej; przy żelaznym krzyżu, mieściła się od 1825r. huta żelaza z wielkim piecem i nagrzewnicą cylindryczną poruszaną maszyną parową, odlewano tu ciekawe pod względem artystycznym żeliwne nagrobki, balkony i części do Kanału Augustowskiego; zakład produkujący maszyny rolnicze m.in. sieczkarnie, kieraty, wialnie, młockarnie, pługi, dojarki do krów maszynki do obierania ziemniaków i do bicia masła, koparki elewatorowe do ziemniaków; w 1819r. postawiono tam hutę szkła, produkującą opakowania dla działającej w niedalekim Cisewie gorzelni i browaru; Według prof. J Bartysia, znawcy i badacza historii kultury materiałowej, był to jeden z większych obiektów tego typu w kraju. Brzostowski wprowadził w nim własnego pomysłu piece szklarskie z żeliwa, wyłożone warstwą ogniotrwałą. Jeszcze do momentu przeprowadzonej w 1933r. komasacji gruntów, plac otaczały regularnie domki wieśniaków (potomków robotników sprowadzonych tu z Saksonii i Prus); przebiegał od 1851r. pierwszy w Europie kontynentalny (!) telegraf, łący biuro fabryczne w domu z zakładami hr. Karola Brzostowskiego (1796-1854).

Szlak rowerowy im. „Karola Brzostowskiego” przebiegający przez Gminę Sztabin został opracowany w ramach Zintegrowanego Systemu Szlaków Rowerowych Suwalszczyzny. Trasa Szlaku Rowerowego wiedzie przez: Wilkownię (kwatera agroturystyczna), Rezerwat „Kozi Rynek”, Balinka, Stacja PKP Jastrzębna Pierwsza, Krasnybór, Lebiedzin, Kryłatka (kwatera agroturystyczna), Podcisówek, Huta, Janówek, Sztabin (pole namiotowe, plaża)
Długość szlaku 44,3 km

Znane i nieznane – Przewodnik po rowerowym szlaku im. Karola Brzostowskiego (mapka)
(otwiera się w nowym oknie)

Opis techniczny szlaku rowerowego Imienia Karola Brzostowskiego (otwiera się w nowym oknie)

Szlak rowerowy im. Karola Brzostowskiego oznakowany jest poprzez ustawienie znaków rowerowych R – na własnych słupach oraz znakami malowanymi na drzewach.

MIĘDZYNARODOWA TRASA ROWEROWA – EUROVELO R11
ODCINEK AUGUSTOWSKO – SUWALSKI: RUDA – OGRODNIKI

znaki zielone, symbol R11; długość 173,6 km
na trenie powiatu augustowskiego na długości ok. 70 km (od km 39,3 do 109,7 km)

km 0,0 Centrum miejscowości Ruda koło Grajewa.
Wyprawę rozpoczynamy przy drodze wojewódzkiej Grajewo – Białystok. Jedziemy ul. Owocową w kierunku Modzelówki.
1,2 km – Tuż za miejscowością Ruda kończy się asfalt. Jedziemy szeroką żwirówką po płaskim terenie, z rozległymi widokami na biebrzańskie łąki. Liczne są tu bocianie gniazda.
4,1 km – Tuż za mostem na połączeniu z Kanałem Rudzkim jedziemy szerokim łukiem drogą żwirową wzdłuż Kanału Kuwasy.
5,3 km – Rozwidlenie kanałów.
6,0 km – Jaz na Kanale Kuwasy przy pojedynczych zabudowaniach.
7,0 km – Droga, wraz z Kanałem Kuwasy, zatacza szeroki łuk. Warto podróżować z lornetką i aparatem fotograficznym, gdyż można tu obserwować wiele gatunków ptaków.
7,3 km – Niedaleko szlaku stoi murowana, biała, kapliczka.
7,4 km – Skręcamy przy moście w prawo, w kierunku lasu.
7,7 km – Wjeżdżamy do lasu.
8,6 km – Przy krzyżu kowalskim skręcamy w szeroką żwirówkę w kierunku Pieńczykowa.
9,2 km – Wyjeżdżamy z lasu. Mijamy łąki i pastwiska ogrodzone żerdziami, pola obsiane zbożem i kukurydzą lub obsadzone wierzbą energetyczną. Krajobraz urozmaicony laskami.
10,9 km – Wieś Pieńczykówek, zaczyna się asfalt.
11,1 km – Na skrzyżowaniu dróg asfaltowych skręcamy w prawo w szerszą drogę.
12,8 km – Na skrzyżowaniu w Pieńczykowie skręcamy w lewo. Po 200 m mijamy stojący w wysokich drzewach drewniany kościółek.
15,1 km – Wjeżdżamy w las mieszany (z przewagą sosen), który towarzyszyć nam będzie przez 700 m.
15,7 km – Przy krzyżu skręcamy w prawo, w drogę asfaltową Bełda– Kuligi.
16,4 km – Tuż za lasem wjeżdżamy do wsi Stoczek o zabudowie początkowo zwartej, potem luźnej.
18,5 km – Wjeżdżamy do Kozłówki o luźnej zabudowie.
20,2 km – Na końcu Kozłówki kończy się asfalt, odtąd jedziemy szeroką żwirówką.
21,1 km – Wjeżdżamy do Ciszewa, tu można spotkać, typowe dla regionu, niewielkie suszarnie tytoniu. Na tym terenie mijamy krzyże: małe kowalskie i bardzo wysokie, nowe (drewniane, zdobione w liście).
25,4 km – Na początku miejscowości Kuligi skręcamy w lewo i 100 m dalej w główną drogę (Zabród – Kuligi – Woźnawieś) w prawo. Na ostatnim skrzyżowaniu stoją tablice Biebrzańskiego Parku Narodowego oraz szlaków rowerowych i pieszych. Odtąd przez ponad 11 km będziemy jechać skrajem Biebrzańskiego Parku Narodowego (prawie aż do Tajenka).
26,8 km – Przejeżdżamy most na Jegrzni, prawobrzeżnym dopływie Biebrzy. Tu też stoi tablica informacyjna Biebrzańskiego Parku Narodowego. Wśród sitowia i bylicy jedziemy wąską groblą w kierunku lasu. Wokół otaczają nas łąki.
27,4 km – Dojeżdżamy do szerszej żwirówki (Orzechówka – Grzędy) i kierujemy się w lewo (tu tablice Biebrzańskiego Parku Narodowego oraz węzeł szlaków pieszych: czerwonego i żółtego, także żółtego szlaku rowerowego). Następnie jedziemy groblą wśród zarośli i łąk.
30,2 km – Sto metrów za Zagrodą Kuwasy skręcamy w prawo w drogę asfaltową Tama – Orzechówka. Jedziemy wśród zabudowań miejscowości Woźnawieś.
32,5 km – Skręcamy w wąską asfaltową drogę prowadzącą do Orzechówki. Po kilometrze przejeżdżamy obok zabudowań leśniczówki Tajno.
34,1 km – Tu kończy się asfalt. Skręcamy w prawo, jedziemy odtąd drogą żwirową.
35,6 km – Na końcu Orzechówki skręcamy w lewo, w polną drogę, potem żwirową jedziemy lasem ponad kilometr.
36,9 km – Koniec Biebrzańskiego Parku Narodowego, tablica.
39,3 km – W Tajenku skręcamy w lewo, w drogę asfaltową wysadzaną topolami. Z lewej strony widać jezioro Tajno.
41,4 km – Przy Szkole Podstawowej im. Zygmunta Augusta w Tajnie Starym dojeżdżamy do drogi Barszcze – Netta Pierwsza. Skręcamy w nią w prawo (przez około 15 km towarzyszyć nam będzie „Pierścień rowerowy Suwalszczyzny”).
42,1 km – Opuszczamy drogę asfaltową. Szeroką żwirówką jedziemy w kierunku Kopca, początkowo wśród pól, później lasem.
47,0 km – Kanał Augustowski, śluza Sosnowo wybudowana w latach 1835–1836. Niedaleko położony jest cmentarz żołnierzy niemieckich i rosyjskich z pierwszej wojny światowej. Po przejechaniu śluzy, po 100 m, skręcamy w lewo, wraz z drogą odchodzącą od Kanału Augustowskiego. Mamy znowu rozległy widok na łąki i pola.
47,7 km – Za mostem na Netcie jedziemy łukiem w lewo przy zabudowaniach. Przy drodze rosną wierzby. Początkowo jazdę utrudnia piach.
51,7 km – W Kopcu na skrzyżowaniu dróg znajdują się tablice informacyjne o szlakach turystycznych, śluzie Sosnowo, nadleśnictwie Sosnowo. Skręcamy w lewo, w drogę asfaltową w kierunku Augustowa. Zaraz za skrętem warto przyjrzeć się interesującym drewnianym zabudowaniom.
53,8 km – Początek miejscowości Sosnowo, położonej wśród łąk; luźno rozrzucone zabudowania.
55,9 km – Promiski.
56,8 km – Na łuku drogi Kopiec – Augustów (Uwaga! Trzeba bardzo uważać na nadjeżdżające z prawej strony samochody) kierujemy się polną drogą do Gabowych Grądów, zamieszkałych przez staroobrzędowców. Wioska położona jest wśród pól, łąk i lasków.
58,5 km – Przy molennie skręcamy w prawo, w żwirówkę, i po trzystu metrach skręcamy w drogę asfaltową, którą opuściliśmy dwa kilometry wcześniej.
60,0 km – Początek miejscowości Świderek.
60,4 km – Zagłębiamy się w ładny las (przed nim rośnie okazały dąb), którym jedziemy przez około 3,5 kilometra.
63,8 km – Wjeżdżamy do Białobrzegów.
64,5 km – Białobrzegi, mosty na Netcie i Kanale Augustowskim.
65,2 km – Tuż za Białobrzegami skręcamy w drogę żwirową, jedziemy obok ogródków działkowych drogą nad Kanałem Augustowskim, następnie ul. I. Prądzyńskiego.
70,2 km – Na skrzyżowaniu skręcamy w drogę asfaltową Augustów – Lipsk, z której zjeżdżamy po 600 m i zagłębiamy się w las.
72,1 km – Przecinamy drogę krajową Augustów – Ogrodniki i po 700 m przejeżdżamy obok dworca PKP Augustów, a po kilometrze skręcamy w ul. Turystyczną (prześwituje tu Jezioro Białe).
76,8 km – Wyjeżdżając z Augustowa skręcamy w drogę żwirową i jedziemy lasem razem ze szlakiem pieszym zielonym (Augustów – Mikaszówka), blisko Jeziora Białego.
78,3 km – Wjeżdżamy do Wojciecha, części Augustowa, położonej wśród lasów nad Jeziorem Białym. Po 200 m przejeżdżamy obok Hotelu Wojciech.
79,9 km – Przecinamy ponownie drogę Augustów – Ogrodniki przy cmentarzu z lewej i pomniku poświęconym leśnikom Puszczy Augustowskiej poległym w walkach o niepodległość, z prawej strony wjeżdżamy do Studzienicznej.
80,3 km – Przejeżdżamy obok kościoła. i kapliczki usytuowanej na grądziku nad Jeziorem Studzienicznym. Tuż za kościołem kończy się asfalt. Dalej jedziemy szeroką żwirówką. Po stu metrach, na rozwidleniu dróg, zagłębiamy się w Puszczę Augustowską. Na tym odcinku musimy uważać i pilnować znaków szlaku, gdyż jest dużo skrzyżowań i bocznych dróg.
84,0 km – Skręcamy w lewo, razem z towarzyszącym nam od miejscowości Wojciech znakami zielonego szlaku pieszego Augustów – Mikaszówka. Przed nami piękny odcinek drogi leśnej, biegnącej bezpośrednio wzdłuż Kanału Augustowskiego.
88,8 km – Początek Suchej Rzeczki, miejscowości letniskowej.
89,6 km – Przy moście na Kanale Augustowskim dojeżdżamy do drogi asfaltowej Żyliny – Sucha Rzeczka, skręcamy w lewo. Zaraz też opuszcza nas zielony szlak, który towarzyszył nam prawie cały czas od Augustowa. Jedziemy wśród pojedynczych zabudowań, pól i lasków.
90,7 km – Wjeżdżamy na szosę Sucha Rzeczka – Gorczyca i jedziemy nią około 600 m, następnie skręcamy w prawo w kierunku Serw. Jedziemy obok kwater agroturystycznych.
94,1 km – Wjeżdżamy do Serw.
95,8 km – Dalny Las, miejscowość o charakterze ulicówki. Występują tu liczne drewniane, dobrze utrzymane domy.
98,0 km – Przecinamy po raz kolejny szosę Augustów – Ogrodniki i przy barze zagłębiamy się żwirówką w las. Przed nami odcinek szlaku prowadzący przez ładny las.
103,5 km – Przy słupie drogowym skręcamy w prawo w drogę asfaltową. Po 400 m w centrum Danowskich, miejscowości letniskowej, położonej pomiędzy jeziorem Blizno i Blizenko, mijamy węzeł szlaków pieszych (niebieski – do Suwałk, żółty – do Augustowi lub Mikaszówki, czarny – do Suchej Rzeczki, czerwony – do Krusznika). Za miejscowością Danowskie jedziemy dalej szerokim, mało uczęszczanym asfaltem.
106,5 km – Wjeżdżamy do Monkiń, miejscowości położonej wśród pól na skraju Wigierskiego Parku Narodowego. Jedziemy łukiem przy kościele. Po opuszczeniu wsi jedziemy wśród pól aż do Bryzgla.
107,6 km – Przecinamy tory Wigierskiej Kolejki Wąskotorowej.
108,6 km – Bryzgiel, wieś letniskowa położona nad południowym brzegiem jeziora Wigry. Dojeżdżamy do poprzecznej drogi asfaltowej i skręcamy w nią w lewo.

109,7 km – Wjeżdżamy w las. Przed nami około sześciokilometrowy odcinek drogi asfaltowej prowadzący lasami WPN. Dwukrotnie przecinamy tory kolejki wąskotorowej. Aż do miejscowości Jeziorki, czyli przez około 35 km, będziemy poruszać się po terenie Wigierskiego Parku Narodowego lub po jego obrzeżach.
115,5 km – Płociczno. Przy kościele skręcamy w lewo, w drogę asfaltową prowadzącą z Płociczna do Gawrychrudy. Zaraz też mijamy stację początkową kolejki wąskotorowej.
Kolejka kursowała do 1986 roku. Obecnie czynny jest dziesięciokilometrowy odcinek z Płociczna do Krusznika. Przejazd Wigierską Kolejką Wąskotorową kolejka stanowi całoroczną atrakcję turystyczną regionu.
116,7 km – Przy okazałych dębach skręcamy w prawo, w kierunku Sobolewa. Jedziemy mało uczęszczaną drogą asfaltową przez pola, następnie las i znowu pola.
119,8 km – Na skrzyżowaniu dróg zjeżdżamy w węższą asfaltową drogę, w kierunku lasu. W oddali widać przed nami, z lewej strony, Suwałki. Po około 0,5 km dojeżdżamy do pętli autobusowej ZKM. Kierujemy się w prawo, drogą żwirową w kierunku lasu, po 100 m przejeżdżamy mostek na Czarnej Hańczy.
121,1 km – Wjeżdżamy do lasu WPN. Na jego skraju stoją gliniane „ule” i tablica z mapą WPN. Jedziemy prosto główną drogą żwirową wraz ze znakami niebieskiego pieszego szlaku Suwałki – Danowskie. Przed nami dość trudny, zwłaszcza po deszczach, odcinek szlaku. Ponadto na kolejnych skrzyżowaniach należy uważać na znaki.
123,6 km – Dojeżdżamy do szosy Suwałki – Sejny – Ogrodniki i kierujemy się wzdłuż niej, w prawo, słabo zarysowaną drogą polną. Po 400 m skręcamy w prawo w żwirówkę prowadzącą do Cimochowizny, poruszamy się wzdłuż ściany lasu. Po 200 m skręcamy w drogę żwirową do Starego Folwarku.
125,0 km – Brzeg jeziora Wigry, z ładnym miejscem do kąpieli.
126,0 km – Stary Folwark, gdzie można bez przeszkód wynająć kwatery agroturystyczne i posilić się daniami regionalnymi (kartacze, kiszka, babka ziemniaczana). Drogą asfaltową jedziemy prosto do ośrodka PTTK.
126,5 km – Ośrodek Wypoczynkowy PTTK (Dom Wypoczynkowy, camping kat.*, wypożyczalnia sprzętu wodnego).
126,8 km – Po prawej mijamy budynki Ośrodka Sportu i Rekreacji.
127,3 km – Dojeżdżamy do szosy Suwałki – Sejny i kierujemy się w prawo, w kierunku Sejn. Po 100 m przejeżdżamy most na Piertówce.
127,7 km – Miejscowość Tartak, skręcamy w polną drogę, w prawo.
128,6 km – Magdalenowo, skrzyżowanie dróg żwirowych, skręcamy
w prawo.
129,1 km – Dojeżdżamy do drogi asfaltowej Magdalenowo – Wigry i skręcamy w prawo. Zaraz za tablicą z napisem Wigry skręcamy w lewo, w polną drogę. Jedziemy przez mostek na Czarnej Hańczy. Po 300 m osiągamy drogę asfaltową w Czerwonym Folwarku i skręcamy w nią w prawo.
131,4 km – Zjeżdżamy z asfaltu w drogę żwirową prowadzącą do Rosochatego Rogu. Jedziemy główna drogą żwirową wśród pojedynczych budynków wsi, pokonując liczne pagórki. Odsłania się widok na jezioro Wigry. Mijamy drogę prowadzącą do ścieżki dydaktycznej Wigierskiego Parku Narodowego „Płazy”. Na tym atrakcyjnym widokowo odcinku możemy wynająć kwatery agroturystyczne.
136,0 km – Mikołajewo, na skraju wsi, przy wysokim drewnianym krzyżu skręcamy w prawo, w drogę asfaltową prowadzącą do Maćkowej Rudy, w kierunku lasu.
139,0 km – Maćkowa Ruda, na skrzyżowaniu dróg asfaltowych skręcamy w prawo w kierunku Wysokiego Mostu. Jedziemy skrajem lasu.
141,4 km – Wysoki Most, węzeł szlaków. Po dwustu metrach przekraczamy most na Czarnej Hańczy. Zagłębiamy się w las.
143,4 km – Na skraju lasu, przy Jeziorze Płaskim z lewej strony leży miejscowość Jeziorki.
144,7 km – Tu kończy się teren Wigierskiego Parku Narodowego. Mijamy jezioro Pogorzelec.
145,4 km – Na skrzyżowaniu we wsi Pogorzelec kierujemy się w lewo do Sejn. We wsi zachowały się chaty suwalskie z XIX i początku XX w.
146,9 km – Wjeżdżamy do miejscowości Karolin, z luźno położonymi zabudowaniami. Znajduje się tutaj dawna cerkiew, obecnie kościół rzymskokatolicki pod wezwaniem św. Rodziny, murowany, z połowy XIX w. z cennym wystrojem wnętrza.
150,2 km – Przy Jeziorze Białym z prawej wjeżdżamy do miejscowości
151,0 km – Daniłowce. Jedziemy asfaltem po pagórkowatym terenie.
158,8 km – Wjeżdżamy do Sejn. Po 800 m dojeżdżamy do szosy Suwałki – Ogrodniki i skręcamy w prawo, przejeżdżamy obok bazyliki i pomnika biskupa Antoniego Baranowskiego. Zaraz też zjeżdżamy z placu i przejeżdżamy most na Marysze. Mijamy Konsulat Litewski oraz Dom Litewski. Tuż za Sejnami wjeżdżamy do lasu.
161,9 km – Na skrzyżowaniu dróg asfaltowych przy kaplicy polowej Polskiego Związku Łowieckiego skręcamy w prawo i kierujemy się w stronę Widugier.
163,7 km – Wyjeżdżamy z lasu, jedziemy terenem pagórkowatym wśród pól, łąk i lasków. Droga jest kręta, ruchliwa, należy więc uważać.
165,3 km – Na skrzyżowaniu dróg asfaltowych, tuż za kościołem, skręcamy w prawo w kierunku Ogrodnik. Tu też ma początek „Pierścień rowerowy Suwalszczyzny – część południowa”. Po chwili skręcamy w lewo (droga na wprost prowadzi do Krasnogrudy).
166,6 km – Jedziemy wśród pól drogą prowadzącą pod górkę, z której roztacza się piękny widok na jezioro Gaładuś leżące w pobliżu drogi i towarzyszące nam przez pewien czas. Pokonujemy liczne pagórki.
168,2 km – Początek miejscowości Dusznica.
170,2 km – Dusznica, dojeżdżamy do drogi poprzecznej i skręcamy w prawo, na wschód.
171,3 km – Tu kończy się asfalt, dalej jedziemy żwirówką wzdłuż granicy państwa z Litwą.
172,5 km – Nawierzchnia drogi zamienia się na asfaltową.
173,6 km – Bar obok przejścia granicznego Polska – Litwa. Koniec szlaku.

„PIERŚCIEŃ ROWEROWY SUWALSZCZYZNY R65”

fot. - trasa R65

Długość: 319,4 km
na terenie powiatu augustowskiego 132 km (od km 152,9 do km 284,9)

0,0 km – Skrzyżowanie dróg przy kościele w Żegarach (tędy przebiega też Międzynarodowa trasa rowerowa EuroVelo R11), skręcamy w prawo.
0,2 km – Udajemy się drogą asfaltową biegnącą na północ przy jeziorze. Mijamy luźno położone zabudowania, wśród których sporo jest kwater agroturystycznych. Teren jest pofalowany, droga kręta. Po prawej stronie roztacza się piękny widok na rynnowe jezioro Gaładuś.
1,7 km – Początek wsi Radzicie, której pierwsza wzmianka pochodzi z 1595 r.
Jedziemy cały czas prosto mijając kolejne skrzyżowania, okazały dąb – pomnik przyrody, a po 300 m – drugi.
4,7 km – Jenorajście, jedziemy prosto.
6,4 km – Wjeżdżamy do Burbiszek. Szlak biegnie żwirówką przez wieś w stronę lasu.
9,0 km – Szlak biegnie prosto słabszą drogą żwirową wzdłuż jeziora Gaładuś. Jedziemy obok przeszklonej kapliczki z Jezusem w cierniowej koronie upadającym pod ciężarem krzyża. Mijamy dwa okazałe kasztanowce. Wjeżdżamy na wzniesienie. Po chwili roztacza się rozległy widok na okolicę: lasy, pola i jezioro Gaładuś, przez które przebiega tu granica polsko-litewska.
10,2 km – Szlak biegnie prosto drogą żwirową wzdłuż jeziora Gaładuś.
10,6 km – Na skrzyżowaniu dróg za jeziorem skręcamy w lewo drogę żwirową biegnącą do wsi Sankury. Droga w prawo prowadzi do przejścia granicznego z Litwą.
12,0 km – Przekraczamy kolejne skrzyżowanie żwirówek, jedziemy prosto. Po 300 m następuje zmiana nawierzchni na asfalt.
12,8 km – Mijamy bogato rzeźbiony litewski krzyż. Nieliczne zabudowania należą do wsi Sankury (pierwsza wzmianka z 1745 r.).
13,5 km – Wieś Buda Zawidugierska, jedziemy prosto.
14,4 km – Skrzyżowanie drogi asfaltowej i szutrowej, jedziemy łukiem drogi asfaltowej.
15,3 km – Skrzyżowanie dróg w Widugierach, jedziemy prosto, w kierunku Sejn, następnie skręcamy w prawo w asfaltówkę prowadzącą do miejscowości Przystawańce.
16,6 km – Tauroszyszki, jedziemy prosto wśród pól i zarośli, mijając kolejne skrzyżowania, teren jest pagórkowaty.
18,9 km – Skrzyżowanie dróg asfaltowych we wsi Przystawańce, na wprost przystanek PKS, szkoła podstawowa z litewskim językiem nauczania z prawej strony; skręcamy w lewo. Jedziemy cały czas prosto mijając dwa skrzyżowania dróg.
22,0 km – Kompocie (dawniej Stary Kampoc, wieś w starostwie sejwejskim, wspomniana w 1642 r.) mijamy piękny drewniany krzyż. Po chwili przejeżdżamy obok gospodarczego budynku z glinobitki, czyli ścian formowanych z brył ziemi układanych na mokro (także bez szalunku) i uklepywanych.
Mijamy z lewej strony jezioro Kompocie, zwane też Ogórki Sto metrów dalej, przy drodze, znajduje się granitowy pomnik z datą 11 marca 1990 roku i napisem w języku litewskim: „Odrodzenie niepodległości Litwy”.
24,2 km – Trakiszki, na skrzyżowaniu skręcamy w lewo i jedziemy obok nowego i starego dworca kolejowego. Stacja kolejowa w Trakiszkach została wybudowana w latach 1896–1898. Po chwili dojeżdżamy do skrzyżowania, na którym skręcamy w prawo w kierunku Puńska. Przejeżdżamy tory kolejowe linii Warszawa – Kowno.
26,2 km – Początek Puńska, po 200 m z prawej strony mijamy skansen. Po zwiedzeniu skansenu jedziemy ulicą Szkolną, Mickiewicza, Strażacką.
28,5 km – Wyjeżdżamy z Puńska, szlak biegnie prosto drogą asfaltową.
30,3 km – Wojciuliszki, cały czas jedziemy asfaltówką prosto mijając kolejne skrzyżowania.
31,7 km – Skrzyżowanie drogi asfaltowej i żwirowej, skręcamy w lewo w żwirówkę. Jedziemy szerokim gościńcem, pod górę, wśród pól, łąk i pastwisk, mijając pojedyncze, niewysokie przydrożne krzyże, z napisami najczęściej w języku litewskim. Przez kilka kilometrów droga prowadzi raz w górę, raz w dół; pokonujemy tu spore wzniesienia.
Wjeżdżamy na wzniesienie, z którego roztacza się piękny widok na dwa pobliskie jeziora oraz na Litwę. Droga prowadzi w dół, następnie dość stromo pod górę.
33,0 km – Wojponie, jedziemy prosto droga żwirową.
34,8 km – Jegliniec, na skrzyżowaniu jedziemy łukiem w lewo.
34,9 km – Przy niewysokim krzyżu z 1936 roku ponownie kierujemy się w lewo. Po 400 m na kolejnym skrzyżowaniu ponownie w lewo.
35,5 km – Zakręt drogi żwirowej w prawo; przejeżdżamy obok jednego z największych i najbardziej okazałych grodzisk jaćwieskich na Suwalszczyźnie. Ze wzgórza rozległa panorama okolicy.
37,8 km – Podwojponie, skręcamy w prawo.
38,3 km – Przekraczamy drogę krajową nr 8 Suwałki – Budzisko (należy zachować tu szczególną ostrożność z powodu dużego ruchu samochodów ciężarowych) i kierujemy się żwirówką na zachód (razem z zielonym szlakiem pieszym Wiżajny – Sadzawki).
39,0 km – Budzisko. Skrzyżowanie dróg żwirowych obok gospodarstwa, skręcamy w lewo i jedziemy żwirówką.
39,4 km – Koniec wsi Budzisko i drogi żwirowej (w lewo wjazd do gospodarstwa). Jedziemy dalej prosto drogą polną o trudnej nawierzchni (bardzo wyboista, błotnista i miejscami kamienista).
40,1 km – Na skrzyżowaniu dróg polnych, skręcamy w prawo. Przez nieco ponad kilometr jest to trudny odcinek szlaku: droga jest kamienista, po opadach atmosferycznych rozmyta, glina utrudnia jazdę.
40,4 km – Majdan, skrzyżowanie drogi polnej, żwirowej oraz dwóch wjazdów do gospodarstw, skręcamy w prawo w żwirówkę.
41,6 km – Kupowo Małe, jedziemy prosto żwirówką mijając skrzyżowania oraz krzyż metalowy.
44,8 km – Na skrzyżowaniu dróg żwirowych skręcamy w lewo. Po chwili przekraczamy most na rzeczce „Szelmenka”.
Szelmentka – lewy dopływ Szeszupy, do której wpada już na terenie Litwy. Jedziemy (przez krótki odcinek lasem), uważając na kolejnych krzyżówkach na znaki szlaku.
45,2 km – Mijamy Kupowo.
46,9 km – Wjeżdżamy do lasu, na krzyżówce dróg, skręcamy w lewo. Po 200 opuszczamy las i jedziemy lekkim łukiem w prawo.
48,7 km – Folusz, skręcamy w lewo i jedziemy prosto drogą asfaltową.
49,8 km – Rutka-Tartak, jedziemy prosto dotychczasową drogą. Po lewej mijamy położony na zboczu cmentarz.
Skrzyżowanie dróg asfaltowych w centrum Rutki-Tartaku (Szypliszki – Wiżajny oraz Folusz – Suwałki) i skręcamy w prawo.
52,4 km – Potopy, jedziemy prosto mijają kolejne skrzyżowania, mijamy z prawej strony dwa jeziora: Pórwinek i Potopy.
54,4 km – Mijamy Sikorowiznę i Michałówkę. Droga opada w dół. Mijamy rzeczkę Wigrę, lewy dopływ Szeszupy, oraz pojedyńcze zabudowania, wiele z nich to agroturystyczne.
Na odcinku Potopy – Wiżajny rozległy widok na dolinę Marianki, a także na stronę litewską. Jedziemy wąskim, o gładkiej powierzchni asfaltem wśród pól, pastwisk, czasem niewielkich bagien. Na zachód od drogi leży teren Gór Sudawskich, gdzie można zobaczyć wzgórza o wysokościach ponad 250 m n.p.m., nierzadko pocięte jarami i wąwozami.
57,0 km – Ejszeryszki, przy przystanku autobusowym skręcamy w lewo. Jedziemy prosto pokonując skrzyżowania naszej asfaltówki z drogami lokalnymi. W dali widoczna Góra Rowelska z wiatrakami. Droga opada łagodnie w dół.
62,8 km – Tablica z przebiegiem szlaku przed Urzędem Gminy w Wiżajnach, skręcamy w lewo. Następnie przy przystanku PKS w prawo w kierunku OSP Wiżajny. Na skrzyżowaniu przy parkingu skręcamy w lewo.
64,2 km – Mijamy krzyżówkę drogi asfaltowej, żwirowej i szutrowej. Na następnym skrzyżowaniu asfaltówek skręcamy w prawo a po 200 m w lewo.
64,8 km – Opuszczamy Wiżajny, po 300 zjeżdżamy w prawo z drogi asfaltowej w żwirową. Jadąc prosto, po około 9 km dojechalibyśmy do Smolnik i Suwalskiego Parku Krajobrazowego.
66,5 km – W miejscowości Wiżgóry, niedaleko od drogi, widać zarośnięty drzewami cmentarz ewangelicki.
68,2 km – Leszkiemie, jesteśmy na szczycie wzniesienia, jedziemy prosto.
69,3 km – Na krzyżówce żwirówek, wybieramy lewe ramię.
70,1 km – Mijamy kolejno wsie Mauda i Użmauda. Po lewej stronie podziwiamy jezioro Mauda.
73,5 km – Pobłędzie, skręcamy lekko w prawo i jedziemy przez wieś. Po lewej stronie jezioro Pobłędzie.
74,4 km – Skrzyżowanie dróg żwirowych, skręcamy w prawo i jedziemy starym wiaduktem nad dawnymi torami kolejowymi.
75,4 km – Rozjazd dróg, skręcamy w lewo. Po 400 m mijamy pozostałości dawnego folwarku i PGR Skajzgiry.
77,6 km – Degucie, jedziemy łukiem drogi żwirowej w kierunku dawnego folwarku. Po 100 m, przy zabudowaniach, skręcamy w drogę betonową, która po 100 m przechodzi w żwirową, wysadzaną wysokimi drzewami.
78,1 km – Opuszczamy Degucie. Po 300 m wjeżdżamy do Puszczy Rominckiej, odcinek drogi prowadzący lasem mieszanym.
78,8 km – Skrzyżowanie dróg żwirowych w lesie, skręcamy lekko w lewo.
81,1 km – Mijamy stary wiadukt nad dawnymi torami kolejowymi. Koniec odcinka leśnego. Teren jest pagórkowaty, pokryty łąkami, polami, pastwiskami, urozmaicony laskami.
81,6 km – Golubie, skręcamy w prawo.
82,2 km – Po prawej stronie stary wiadukt nad dawnymi torami kolejowymi.
84,2 km – Maciejowięta, skręcamy w prawo. Skrzyżowanie dróg żwirowych w centrum wsi, jedziemy prosto; po 100 m początek asfaltu.
86,2 km – Wiadukty Stańczyki, jedziemy łukiem drogi asfaltowej w lewo, w kierunku zabudowań wsi.
86,6 km – Skrzyżowanie drogi asfaltowej, żwirowej i wjazdu do „Zajazdu Stańczyki”, skręcamy w lewo w żwirówkę. Po chwili opuszczamy Stańczyki.
86,7 km – Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo, a po 200 m w lewo. Na następnej krzyżówce ponownie w lewo, droga przez około 200 m biegnie lasem. Po prawej stronie wyłania się przed nami jezioro Boczne.
91,2 km – Przerośl, skręcamy w lewo, następnie w prawo w ul. Wielką. Osiągamy rynek w Przerośli, gdzie znajduje się tablica informacyjna z przebiegiem szlaku.
91,8 km – Przecinamy rynek, skręcamy w lewo, a następnie w prawo w ul. Dworną.
92,6 km – Wyjeżdżamy z Przerośli.
93,1 km – Na skrzyżowaniu asfaltówek, skręcamy w prawo. Z lewej strony widać jezioro Krzywólka, warto na chwile zjechać ze szlaku, jadąc w lewo po 100 m dotrzemy do plaży i miejsca odpoczynku nad jeziorem.
Wracamy na szlak. Jedziemy łukiem asfaltówki w prawo, a następnie w lewo. Droga jest kręta i opada w dół, teren – pofałdowany.
96,2 km – Wjeżdżamy do Rakówka. Za skrzyżowaniem we wsi nawierzchnia zmienia się na żwirową.
98,1 km – Początek lasu mieszanego, jedziemy prosto.
99,1 km – Wyjeżdżamy z lasu i osiągamy Białe Jeziorki. Na krzyżówce wybieramy lewą żwirówkę.
100,6 km – W miejscowości Czarne przejeżdżamy obok jeziora o tej samej nazwie.
101,8 km – Skrzyżowanie dróg żwirowych i drogi szutrowej, skręcamy w lewo w szutrówkę.
102,5 km – Opuszczamy Czarne, skręcamy w prawo w drogę asfaltową.
103,4 km – Supienie, jedziemy łukiem drogi asfaltowej w lewo. Po lewej stronie drogi leży jezioro Rospuda Filipowska.
106,1 km – Początek lasu na końcu wsi. Jedziemy prosto mijają odchodzące w prawo drogi leśne.
107,2 km – Opuszczamy las, cały czas jedziemy prosto asfaltówką.
108,0 km – Wieś Wólka, a po lewej stronie jezioro Rospuda.
110,1 km – W Filipowie ulicą Wólczańską wjeżdżamy na Plac Stefana Batorego. Znajduje się tutaj tablica informacyjna z przebiegiem szlaku, skręcamy w lewo. Pokonujemy kolejno ul. 1 Maja, most na Rospudzie i ul. Fabryczną.
113,1 km – Koniec Filipowa, skręcamy w drogę szutrową.
115,7 km – Szafranki, przekraczamy skrzyżowanie. Na kolejnym skrzyżowaniu dróg brukowanych skręcamy w prawo. Po 100 m przekraczamy most na Rospudzie, następuje tutaj zmiana nawierzchni na żwirową.
116,7 km – Garbaś, skręcamy w lewo w drogę żwirową i jedziemy wzdłuż jeziora Garbaś.
117,8 km –  Jedziemy żwirówką prosto, po 100 m wjeżdżamy do lasu.
118,2 km – Koniec lasu a po 300 m początek wsi Matłak, ponownie przejeżdżamy mostek na Rospudzie.
119,4 km – Skrzyżowanie dróg żwirowych i wjazdu do gospodarstwa, skręcamy w prawo w słabą drogę żwirową biegnącą wzdłuż jeziora Garbaś.
120,1 km – Skrzyżowanie dróg żwirowych, skręcamy w lewo. Po prawej stronie drogi most na Rospudzie. Znajduje się tutaj węzeł z  niebieskim szlakiem pieszym łączącym Augustów z Pluszkiejmami.
120,3 km – Rozjazd dróg leśnych, jedziemy prosto środkową drogą. Koniec wspólnego odcinka z niebieskim szlakiem pieszym.
120,4 km – Skrzyżowanie dróg leśnych, jedziemy w prawo.
120,6 km – Jedziemy prosto. Po chwili ponownie spotykamy znaki niebieskiego szlaku pieszego.
123,3 km – Bakałarzewo. Wjeżdżamy ulicą Filipowską. Po 300 m skręcamy w prawo, droga prowadzi nas do parku w centrum miasteczka. Znajduje się tutaj tablica informacyjna z przebiegiem szlaku.
124,3 km – W centrum Bakałarzewa, przy kościele, skręcamy w prawo, a po 0,5 km, przy cmentarzu, w drogę asfaltową w kierunku Karasiewa.
127,6 km – Przed Kotowiną skręcamy w lewo przed mostem w drogę żwirową w kierunku Starej Kamionki. Przez około 600 m jedziemy przez obszar planowanego rezerwatu „Ruda”.
128,6 km – W Kamionce Starej skręcamy w prawo, w drogę asfaltową. Kolejno przejeżdżamy przez Wólkę-Folwark i Rabalin.
135,4 km – Sikory, jedziemy prosto drogą asfaltową.
137,9 km – Skrzyżowanie dróg przed wsią Chodźki, jedziemy prosto asfaltem. Po 900 m przekraczamy przejazd kolejowy relacji Suwałki – Olecko.
140,2 km – Skrzyżowanie dróg, skręcamy w prawo. Po 100 m wjeżdżamy do Raczek.
141,1 km – Skrzyżowanie dróg w centrum Raczek, skręcamy w lewo w ul. 1 Maja.
143,0 km – Dowspuda, jedziemy obok drogi prowadzącej do pozostałości (portyk, wieża, kordegarda) po zespole pałacowo-parkowym hrabiego Ludwika Michała Paca. Znajduje się tutaj węzeł szlaków rowerowych: R65, niebieskiego Dowspuda – Stary Folwark oraz lokalnego czerwonego.
Wyprawę kontynuujemy tuż za skrzyżowaniem, drogą żwirową prowadzącą w kierunku Szkocji. Jedziemy terenem lekko pofałdowanym wśród pól i niewielkich zadrzewień.
143,3 km – Początek miejscowości Szkocja.
145,3 km – Na skrzyżowaniu skręcamy w prawo i jedziemy drogą asfaltową.
146,9 km – Rozjazd dróg przy sklepie spożywczym we wsi Wronowo. Jedziemy łukiem w lewo wąską drogą pokrytą asfaltem dobrym do jazdy rowerem. Mijamy luźno położone zabudowania wsi, niewielkie sady, a następnie łąki, pastwiska, pola uprawne, pojedyncze mokradła.
149,1 km – Skrzyżowanie w miejscowości Wysokie, jedziemy prosto.
150,1 km – Rozjazd dróg 50 m za przystankiem PKS Korytki. Łukiem skręcamy w lewo. Mijamy charakterystyczne dla tego rejonu niewielkie, drewniane lub murowane budynki, w których suszy się tytoń.
152,9 km – Skrzyżowanie dróg asfaltowych we wsi Pruska Mała. Szlak prowadzi prosto. Na tym odcinku pokonujemy sporo zakrętów.
154,3 km – Początek miejscowości Posielanie. Nieco dalej skrzyżowanie dróg asfaltowych. Należy tu uważać, gdyż dojeżdżamy do drogi z pierwszeństwem przejazdu. Skręcamy w prawo, w drogę asfaltową do wsi Rutki Nowe.
156,3 km – Na skraju wsi Grabowo mijamy skrzyżowanie z drogą asfaltową do Biernatek. Szlak prowadzi prosto.
159,3 km – Przystanek PKS w Rutkach Starych, miejscowości o zwartej zabudowie. Osiemset metrów dalej przejeżdżamy obok szkoły podstawowej.
161,1 km – W Rutkach Nowych przecinamy drogę asfaltową Augustów– Ełk. Należy zachować tu szczególną ostrożność.
163,4 km – Odcinek szlaku prowadzący około 1,5 km przez ładny las: najpierw asfaltem, potem szeroką żwirówką.
165,6 km – Na skraju lasu jedziemy prosto.
166,5 km – Reszki, rozjazd dróg przy ciekawym (odlewany, zdobiony aniołami) krzyżu. Na łuku drogi szlak skręca w prawo, pod górę. Jedziemy przez atrakcyjnie położoną przy jeziorze wieś o zwartej zabudowie.
168,5 km – Rozjazd dróg we wsi Łabętnik. Przy kapliczce z czerwonej cegły jedziemy łukiem w prawo.
169,0 km – Dojeżdżamy do drogi asfaltowej Bargłów Kościelny– Borzymy i skręcamy w nią w lewo. Jedziemy szosą asfaltową, mijając pojedyncze zabudowania, pola uprawne; w oddali, po lewej, widać las.
171,4 km – Pomiany, zlewnia mleka. 400 m za nią skręcamy w drogę gruntową w prawo. Jedziemy nieco węższą drogą asfaltową.
172,3 km – Przejeżdżamy obok murowanej kapliczki. Jedziemy wśród pól uprawnych, zarośli. Mijamy zabudowania wsi Żrobki, a następnie Solistówkę.
176,2 km – W Barszczach przecinamy drogę krajową Grajewo – Suwałki. Po prawej stronie leży rynnowe jezioro Dreństwo. Po przejechaniu 600 m skręcamy w prawo, w węższą drogę asfaltową.
179,4 km – W miejscowości Dreństwo, na rozwidleniu dróg, kierujemy się w lewo, w drogę żwirową.
Za wsią jedziemy główną żwirówką. Teren raczej płaski, mijamy łąki, pastwiska, kępy drzew i czasami bocianie gniazdo.
183,1 km – Przejeżdżamy (należy zachować ostrożność!) szosę asfaltową Kroszewo – Wólka Karwowska.
184,2 km – Początek asfaltu w miejscowości Pruska.
184,3 km – Pruska, na rozwidleniu dróg przy kościele kierujemy się prosto, obok cmentarza. Po 600 m przejeżdżamy przez skrzyżowanie Barszcze– Tajno Jeziorne.
185,3 km – Początek miejscowości Tajno Stare. Jedziemy prosto, mijając kolejne skrzyżowania.
187,6 km – Od skrzyżowania z drogą Tajno Łanowe – Tajenko jedziemy drogą szutrową.
188,3 km – Na skrzyżowaniu dróg przy szkole podstawowej w Tajnie Łanowym kierujemy się prosto (razem ze Międzynarodową trasą rowerową EuroVelo R11). Na kolejnym skrzyżowaniu jedziemy prosto drogą żwirową.
190,8 km – Początek lasu, który towarzyszy nam przez około 2,1 km.
193,0 km – Przed śluzą Sosnowo na Kanale Augustowskim, po lewej stronie, mijamy domek operatora śluzy. Przejeżdżamy śluzę. Jedziemy łukiem w prawo.
193,8 km – Most na Netcie.
197,5 km – W miejscowości Kopiec dojeżdżamy do drogi asfaltowej Białobrzegi – Dolistowo i skręcamy w prawo. Szlak R11 odchodzi w lewo, na północ, w kierunku Augustowa. Jedziemy do Wrotek, prawie cały czas lasem.
200,3 km – Przed końcem miejscowości Wrotki, przy przystanku PKS, przed kamienno-drewnianą kapliczką, skręcamy w lewo, w drogę leśną. Drogę otacza las mieszany, z przewagą sosen i świerków, z bogatym podszytem.
202,1 km – Pomnik z 1994 roku, poświęcony leśnikom wywiezionym na Sybir. Po 800 metrach wyjeżdżamy z lasu. Po następnych 400 m jedziemy krótkim odcinkiem o brukowanej nawierzchni.
203,7 km – Dojeżdżamy do drogi asfaltowej Mogilnice – Sztabin. Przy drewnianej kapliczce skręcamy w lewo.
204,5 km – Jaminy, skrzyżowanie przy zabytkowym, drewnianym kościele. Szlak prowadzi drogą główną łukiem w lewo, po stu metrach przecina drogę do wsi Czarniewo (stoi tu odnowiona kapliczka z 1835 r.) i dalej biegnie prosto.
205,8 km – Przy drodze do wsi Czarny Las mijamy kolejną kapliczkę zrębową z 1837 roku.
207,7 km – Opuszczamy las (mieszany, rosną w nim dęby, świerki), który towarzyszył nam przez ponad 2,3 km. Pod lasem stoją suszarnie tytoniu.
210,6 km – Centrum Sztabina, Plac K. Brzostowskiego, Izba Regionalna Ziemi Sztabińskiej, kościół w stylu neogotyckim, pobudowany w latach 1905–1910. Przed parkiem, w którym stoi pomnik Karola Brzostowskiego, skręcamy w prawo, następnie w lewo.
210,7 km – Dojeżdżamy do drogi krajowej nr 8 (ze względu na duże natężenie ruchu należy zachować szczególną ostrożność!). Kierujemy się drogą asfaltową w kierunku Lipska, przejeżdżając obok pomnika poświęconego żołnierzom AK. Jedziemy przez wsie: Krasnoborki, Wolne, Jasionowo, wzdłuż doliny Biebrzy z prawej strony.
219,5 km – Skrzyżowanie przy kościele i cmentarzu w Krasnymborze.
220,8 km – Przejeżdżamy przez most na Lebiedziance.
221,0 km – Przejeżdżamy przez tory kolejowe linii Białystok – Augustów. Za nimi, na skrzyżowaniu, kierujemy się łukiem w prawo.
221,4 km – Na rozjeździe dróg: Sztabin – Lipsk – Jastrzębna Pierwsza szlak skręca łukiem w lewo.
223,9 km – Jastrzębna Druga, przystanek PKS. Jedziemy traktem brukowanym.
232,9 km – Wjeżdżamy do Lipska. Przejeżdżamy ul. Kościelną, obok kościoła, przez Rynek, dalej ul. Grodzieńską, obok cmentarza.
237,4 km – W Dulkowszczyźnie dojeżdżamy do drogi nr 644 Augustów– Lipszczany i skręcamy w nią w prawo.
243,9 km – W Rygałówce skręcamy w lewo, w drogę żwirową.
245,5 km – Przejeżdżamy przez Lipsk Murowany.
249,1km – Na skrzyżowaniu we wsi Kopczany wjeżdżamy na drogę asfaltową.
251,8 km – Na końcu Bartnik skręcamy w lewo w drogę brukową i po chwili przejeżdżamy przez Starożyńce.
259,1 km – Przejeżdżamy mostek na Wołkuszance (prawy dopływ Czarnej Hańczy; jej źródła znajdują się na Kuriańskim Bagnie; niemal w całym swoim biegu płynie przez lasy).
261,3 km – Wjeżdżamy do miejscowości Rubcowo.
268,1 km – Wyjeżdżamy z lasu, mijamy leśniczówkę Łozy.
270,4 km – Rozjazd dróg w Gruszkach, skręcamy w prawo (jedna z dróg prowadzi do śluzy Tartak).
274,7 km – W Rudawce skręcamy w lewo. Jadąc prosto, w kierunku granicy państwa, obejrzelibyśmy śluzę Kurzyniec, graniczną śluzę polsko-białoruską.
275,5 km – Przejeżdżamy Kanał Augustowski, śluzę Kudrynki.
278,9 km – Jesteśmy we wsi Muły. Jedziemy między jeziorami: Głębokim i granicznym – Szlamy.
279,1 km – Most na Szlamicy. Jedziemy cały czas Puszczą Augustowską.
281,9 km – Mijamy zabudowania leśniczówki Muły.
282,0 km – Niedaleko Rygoli, na skrzyżowaniu dróg: Muły – Rygol oraz do śluzy Tartak, skręcamy w prawo. Stąd leśnym gościńcem jedziemy aż do Gib.

284,9 km – Na skrzyżowaniu dróg przy leśnej kapliczce jedziemy prosto. Za ok. 0,5 km skrzyżowanie z drogą do Frącek, jedziemy prosto.
287,9 km – Skrzyżowanie dróg leśnych przy drewnianym krzyżu, kierujemy się prosto.
298,1 km – Giby, początek asfaltu, skręcamy w prawo w kierunku Zelwy
298,3 km – Rozjazd dróg asfaltowych.
302,0 km – Przejeżdżamy obok pola namiotowego i tablicy rezerwatu „Tobolinka”.
303,5 km – Koniec lasu, działki rekreacyjne nad jeziorem Zelwa.
304,0 km – Początek zabudowy wsi Zelwa, z licznymi przykładami budownictwa drewnianego.
304,4 km – Znajdujemy się na rozjeździe dróg tuż przy moście na Marysze, skręcamy w lewo na północ.
305,9 km – Przejeżdżamy przez most na Marysze.
306,6 km – Początek lasu, rezerwat przyrody „Łempis”, obejmujący jeziora: Stulpień, Łeptupis i Łempis oraz otaczające je szuwary Początek lasy w zatorfionej rynnie lodowcowej.
308,2 km – Początek miejscowości Wigrańce.
309,3 km – Początek miejscowości Dubowo.
312,0 km – Berżniki, mijamy drewniany kościół.
312,4 km – Na rozjeździe dróg skręcamy w lewo (szlak biegnie równocześnie z drogą prowadzącą do granicy państwa).
313,0 km – Skręcamy w prawo, w drogę prowadzącą do Ogrodnik.
313,3 km – Początek Hołny Wolmera.
315,3 km – Wjeżdżamy do Ogrodnik.
317,1 km – Dojeżdżamy do drogi krajowej nr 16 Augustów – Ogrodniki i skręcamy w lewo przy jeziorze Hołny.
317,2 km – Zjazd z drogi krajowej w drogę szutrową przy jeziorze Hołny.
319,1 km – Skrzyżowanie przed Żegarami, tu dochodzi z prawej Międzynarodowa trasa rowerowa EuroVelo R11, jedziemy prosto.
319,5 km – Żegary, kościół, rozjazd dróg. Koniec szlaku.

grupa rowerzystów przed rajdem